Gebruik jij Auto ISO, het door de camera automatisch laten bepalen van de ISO-waarde? Heel lang dacht ik dat ik dat zelf beter kon. Inmiddels denk ik daar anders over. Wanneer heeft Auto ISO zin en wanneer niet?
Er zijn liefhebbers en voorstanders van Auto ISO. Auto ISO is handig: de camera probeert als de lichtomstandigheden veranderen de sluitertijd zo te houden dat er nog uit de hand kan worden geschoten. Als het donkerder wordt gaat de ISO-waarde omhoog, als het lichter wordt gaat de ISO-waarde omlaag. Auto ISO werkt het best als je hebt gekozen voor het belichten volgens Diafragmavoorkeur. Bij het instellen van Auto ISO zijn er drie essentiële keuzes die je maakt:
- De laagste ISO-instelling
- De maximale ISO-waarde die je nog wilt gebruiken
- De langste sluitertijd die je bij een bepaalde lens wilt gebruiken.
De eerste keuze, de laagste ISO-waarde, is de laagste ISO-waarde van je camera. Dat is de waarde met de minste ruis, bijvoorbeeld ISO 100 of 200.
De tweede keuze, de maximale ISO-waarde die je camera tijdens een opname mag kiezen is een ISO-waarde die jij bepaalt. Jij bepaalt zelf welke ISO-waarde voor jou en jouw camera nog aanvaardbaar is. Des te hoger je ISO-waarde des te meer ruis je kunt verwachten. Welke ruis dat is ligt aan de sensor van je camera. Moderne sensors, die in camera’s van de laatste paar jaar zitten, hebben veel minder ruis bij hogere ISO-waardes dan die van – laten we zeggen – vijf jaar geleden. Het heeft uiteindelijk te maken met wat jij nog aanvaardbaar of mooi vindt. Een beetje ruis hoeft helemaal niet lelijk te zijn. Dus wat moet die maximale ISO-waarde zijn? 1600? 3200? Zeg jij het zelf maar. Het is in ieder geval niet de maximale ISO-waarde die je bij je camera kunt instellen. Dat is een waarde waarbij je zeker ruis hebt. Mijn Fuji X-Pro 1 staat op ISO 3200.
Langste sluitertijd
De langste sluitertijd die je bij een bepaalde lens kunt gebruiken, kun je bepalen aan de hand van de brandpuntsafstand. Het is een klassieke vuistregel voor het bepalen met welke sluitertijd je bij een bepaalde lens nog uit de hand kunt fotograferen. Als je uitgaat van een vaste lens van 35mm, dan is die sluitertijd 1/40ste seconde (eigenlijk 1/35ste, maar die sluitertijd vind je niet tussen de keuzenmogelijkheden). Bij een APS-C sensor zou de lens omgerekend 50mm zijn en dan moet je nog wat korter belichten: 1/50ste seconde, misschien zelfs 1/60ste. Voor mijn Fuji X-Pro met een 18mm lens, een APS-C sensor, is dat dan 1/30 seconde. Mijn Auto ISO staat op 200 onderste waarde, 3200 maximale waarde en sluitertijd 1/30ste seconde. Bij het maken van een foto zal de camera dus op zijn hoogst voor ISO 3200 kiezen en de langste sluitertijd zal 1/30 seconde zijn, een sluitertijd waarmee ik nog prima uit de hand kan schieten.
Bij zoomlenzen is de langste sluitertijd die je moet instellen gebaseerd op het langste brandpunt. Bij een full frame sensor en een zoomlens van bijvoorbeeld 24-70mm, kies je dan voor 1/70ste, of 1/80ste, want dat is de sluitertijd die je in je camera kunt vinden. Met moderne zoomlenzen kan de camera zelf bepalen aan de hand van je instellingen wat de juiste sluitertijd bij een bepaalde zoominstelling moet worden.
Wanneer gebruik je Auto ISO
Auto ISO is het meest handig bij actiefotografie, waarbij je geen tijd hebt om snel even zelf de ISO-waarde te veranderen. Je fotografeert bijvoorbeeld een een kinderfeestje binnen én buiten, met wolken voor de zon, met kunstlicht. Daarbij heb je weinig tijd om telkens voor de juiste – de laagste – ISO-waarde te kiezen. Bij goed ingestelde Auto ISO doet de camera dat voor je en – tenzij het wel heel erg donker wordt – kun je uit de hand blijven fotograferen en mis je nooit een shot.
Als je alle tijd van de wereld hebt om scherp te stellen, als je foto zo scherp mogelijk en zonder ruis moet zijn – bijvoorbeeld als je een landschap fotografeert vanaf een statief – dan is Auto ISO onzin. Dan zet je de camera op de laagste ISO-waarde, om het maximale uit je camera en je sensor te halen.
De huidige camera’s kunnen prachtige foto’s maken ook in de hogere ISO-regionen. Hoe hoog die zijn bepaal jij. En hoe je Auto ISO instelt vind je in de handleiding van je camera. Test welke ISO-waarde jij aanvaardbaar vindt en laat de camera de rest doen.
Meer lezen over het werken met ISO-gevoeligheid en hoe je die instelt op een Nikon uit de D3000/D5000-serie? Lees het in de 3e editie van Het Handboek Nikon D3000/5000-serie. Je kunt het boek bestellen bij de uitgever, of bij je favoriete boekhandel online of bij je boekhandel om de hoek.
Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.
