Het boek van de maand mei is Ontdek Lightroom Classic CC van Pieter Dhaeze en Hans Frederiks. Deze maand schrijven beide auteurs speciale – nieuwe – artikelen over het maken van boeken in Lightroom ( de module Boek) en over het zo mooi mogelijk printen van je foto’s (module Afdrukken). Een goed gesprek van de auteurs over Lightroom publiceerden we eerder op dit blog. We schrijven op dit blog ook over de vernieuwingen en updates die (nog) niet in het boek opgenomen konden worden. Al dat nieuws vind je HIER. Hoe kun je een fotoboek maken in Lightroom Classic? Dit is deel 1 van een 3-delige serie over dit onderwerp, geschreven door Pieter Dhaeze. Deel 2 vind je HIER. Deel 3 uit deze serie lees je HIER. (H.F.)
Module Boek in Lightroom Classic
Bij Lightroom is veel aandacht besteed aan de publicatiemogelijkheden met de modules Presentatie, Afdrukken en Web. En met de module Boek maak je eenvoudig indrukwekkende portfolioboeken of mooie trouwalbums voor een ultieme printbeleving. Hoe werkt deze module en zorg je dat je ze overal kunt laten afdrukken?
Interface
Als je op de module Boek klikt, is de interface weer heel herkenbaar voor het werken in Lightroom: aan de bovenzijde de modulebalk, links een groepsdeelvenster met Voorvertoning en Verzamelingen, rechts het groepsdeelvenster met parameters en instellingen en daartussen een groot werkveld. Hieronder zoals altijd de gereedschapsbalk (Toolbar, T) en de filterbalk en filmstrip. Met de sneltoetsen Tab en Shift+Tab kan ruimte gemaakt worden voor een groter werkgebied en individuele deelvensters kunnen tijdelijk worden ingeklapt door op de grijze driehoekjes te klikken.
Als je de eerste keer de module Boek activeert, zie je in de werkruimte drie dubbele pagina’s (spreads) van een leeg boek. De grootte van deze spreads kun je regelen met de schuifregelaar Miniaturen onder in de gereedschapsbalk. Deze weergave (Weergave van meerdere pagina’s, Cmd/Ctrl+E) geeft je dus een goed overzicht van het complete boek. Wil je alleen twee tegenoverliggende pagina’s bekijken, dan kan dat in de modus Spreadweergave (Cmd/Ctrl+R). Wil je een pagina nog beter kunnen zien, dan kun je dit in de modus Weergave van één pagina doen (Cmd/Ctrl+T). Om een pagina in detail te zien, kun je overschakelen naar de modus Weergave gezoomde pagina (Cmd/Ctrl+U). Met een vast zoompercentage beland je daarmee in de opgemaakte pagina en door de spatiebalk in te drukken en met de cursor te slepen, kun je schuiven in deze weergave.
TIP • Spreadweergave optimaliseren Bij het opmaken van een boek is de Spreadweergave heel handig. Om de werkruimte hiervoor te optimaliseren kun je titel- en menubalk verbergen door twee keer op Shift+F te drukken. Ook kun je het linkerdeelvenster inklappen door op het driehoekje links ervan te klikken (of F7) en eventueel ook nog het modulevenster verbergen (F5). De filmstrip kun je tijdelijk inklappen met de functietoets F6. Werk bij voorkeur op minimaal een 24 inch breedbeeldscherm op 1920 bij 1080/1200 pixels.
Een boek voorbereiden
Zoals met zoveel werkzaamheden en taken is een goede voorbereiding het halve werk. Dat geldt ook bij het maken van een fotoboek in Lightroom.
JPEG, PDF of Blurb
Deze workshop gaat ervan uit dat je het boek opmaakt met RAW-foto’s en vervolgens de pagina’s exporteert als JPEG om ze vervolgens in een albumprogramma van een online aanbieder, zoals CEWE, Hema of Albelli te kunnen plaatsen. Je bent dan niet gebonden aan de standaard-aanbieder van Adobe, zijnde Blurb.
De keuze JPEG, PDF of Blurb vind je in het bovenste deelvenster van de module Boek.
TIP • Fotoboek als verzamelbak Meestal begint je aan een fotoboek als je een selectie gemaakt hebt van een serie foto’s en bestel je het boek meteen na het opmaken ervan. Je kunt een fotoboek echter ook als een soort verzamelbak gebruiken van foto’s van een bepaald terugkerend onderwerp. Zo zou je een boek kunnen maken, waarin je de macrofoto’s van een heel jaar in verzamelt of een apart boek voor elk van je kinderen, zodat je per jaar een overzicht hebt van hun ontwikkeling en activiteiten.
Formaat en oriëntatie
Vervolgens is belangrijk dat je nadenkt over het formaat van het boek. Wil je het vaak meenemen in een tas, dan is een kleiner formaat handig, bijvoorbeeld 18 bij 18 cm. Is het fotoboek vooral bedoeld om als archief thuis in de boekenkast te staan voor de visite of moeten de foto’s echt opvallen, zoals bij een portfolio, dan kies je natuurlijk een groot formaat van 30 bij 30 cm.
Behalve de grootte van het boek is ook de oriëntatie van de pagina’s belangrijk. Een staand boek is redelijk klassiek en goed te gebruiken voor portretfoto’s, maar beperkt je bij het op één pagina plaatsen van liggende foto’s op groter formaat. Een liggende oriëntatie heeft kwalitatief meer uitstraling, maar is weer minder geschikt voor staande foto’s. Over het algemeen ben je met een vierkant boek dus het meest flexibel als je zowel staande als liggende foto’s wilt gebruiken. Er is dan ook altijd ruimte om tekst op de pagina toe te voegen.
TIP • Uniformiteit Houd je van een ordentelijke (foto)boekenkast, dan moet je met de keuze van het formaat van je fotoboek vooruitdenken, zodat de boeken wanneer ze naast elkaar in de kast staan, dezelfde hoogte hebben en dat ook de titel van boek die je op de rug zet (niet vergeten!), op dezelfde hoogte zit.
Afdrukresolutie en kleurruimte
Als je een boek gaat opmaken in Lightroom, kun je de foto’s eenvoudig vanuit de filmstrip in een kader op een pagina slepen. Hierbij zul je waarschijnlijk niet stilstaan bij de optimale afdrukresolutie en de benodigde pixels van de foto. Lightroom houdt echter een oogje in het zeil en als je een foto plaatst waarvan de resolutie lager is dan 200 dpi, dan verschijnt rechtsboven in het fotokader een uitroepteken. Wanneer je met RAW-foto’s werkt die niet zijn bijgesneden en die je in het kader niet hebt vergroot, zal dit zelden het geval zijn. Het grootste boek meet 30 bij 30 cm (12×12 inch) en een foto met een kortste zijde van 2400 pixels (12×200) voldoet dus aan de ondergrens van 200 dpi. Dat is dus een foto van minimaal 2400 bij 3600 pixels, zijnde 8,64 miljoen pixels (8,64 Mp) en bijna elke moderne camera heeft een hogere resolutie (meer pixels op de sensor).
Voor een kader van 24 bij 16 cm moet een foto 1890 bij 1260 pixels zijn om op 200 dpi afgedrukt te worden en dat is ‘slechts’ 2,4 Mp.
Heb je een foto bijgesneden en wil je weten of het resterend aantal pixels voldoende is voor een bepaald formaat kader, dan kun je dit in de module Ontwikkelen zien door één of twee keer op de sneltoets I te drukken, waarbij de info-overlay linksboven verschijnt en verandert. Wordt het pixelformaat van de bijgesneden foto niet in de info-overlay getoond, pas dit dan aan met de sneltoets Cmd/Ctrl+J.
TIP • Kleurruimte Je zult gemerkt hebben dat je in Lightroom niet werkt met een bepaalde kleurruimte, zoals sRGB of AdobeRGB, maar met een veel grotere 14-bits kleurbeschrijving. Als je een fotoboek maakt als JPEG-pagina’s, zul je echter wel een voorkeur op moeten geven. Kies dan AdobeRGB, wat het meest aansluit bij het afdrukken van foto’s. Kijk op de website van de fotoboekaanbieder of ze deze kleurruimte kunnen verwerken. Kies anders voor sRGB.
Selecteren en verzamelen
Een fotoboek opmaken is met de gereedschappen van Lightroom geen probleem meer. De kwaliteit van een fotoboek staat of valt dus met de kwaliteit van de inhoud. Daarbij refereren we niet zozeer aan de technische kwaliteit van de foto, maar meer aan wat je met de foto’s in het boek wilt vertellen. Is het een weerslag van een mooie fotoreis naar exotische oorden, dan zal het meestal een chronologisch geheel worden. Maar je kunt ook fotoboeken maken op basis van een thema, bijvoorbeeld architectuur of portretten. Zorg ook daarbij voor een goede volgorde van de beelden en let erop dat tegenoverliggende pagina’s in overeenstemming zijn met elkaar (of juist heel contrastrijk).
Hoe je de volgorde van je fotoboek ook gaat inrichten, een gedegen selectie vooraf is daarbij van groot belang. Op basis van het aantal foto’s van deze selectie heb je dan meteen inzicht in hoeveel pagina’s het fotoboek moet worden. Een handige manier om een selectie te maken, is door uit te gaan van een verzameling. Deze maak je in de Bibliotheek door op het kruisje rechts in de balk van het deelvenster Verzamelingen te klikken.
Heb je de verzameling gemaakt, dan kun je in de Bibliotheek vanuit elke map met geïmporteerde RAW-bestanden foto’s slepen op het balkje van de nieuwe verzameling in het betreffende deelvenster. Zorg wel dat je de miniatuur versleept en niet de rand van het ‘diaraampje’. Slepen kan ook vanuit de filmstrip. Je kunt meerdere miniaturen selecteren met de Cmd/Ctrl- of Shift-toets ingedrukt en deze naar de verzameling slepen. Tijdens het slepen ‘hangen’ deze fotootjes als een stapeltje aan de cursor.
Heb je zo in een verzameling een selectie van foto’s die je in het fotoboek wilt gaan gebruiken, dan kun je overschakelen naar de module Boek, waar je diezelfde verzameling aantreft in het linkerdeelvenster.
TIP • Fotobijschriften In de Bibliotheek kun je bijschriften toevoegen aan foto’s in het deelvenster Metagegevens, veld Bijschrift. Deze kunnen later in de module Boek automatisch toegepast worden onder foto’s met de optie Fotobijschrift, Bijschrift in het deelvenster Bijschrift.
In deel 2 van deze serie over het maken van een fotoboek in Lightroom Classic ga je de foto’s voor het boek kiezen voor een opmaak en het boek daadwerkelijk in elkaar zetten. Deel 3 uit deze serie lees je HIER. Meer tips over Lightroom vind je HIER.
Pieter Dhaeze is zelfstandig vormgever en fotograaf. Hij publiceert zijn praktische kennis en ervaringen via educatieve artikelen in diverse landelijke tijdschriften en op websites. Ook geeft hij trainingen en workshops in zijn studio of op locatie en op aanvraag lezingen in boekhandels en bij bedrijven. De boeken van Pieter vind je hier.
