‘Kleurcorrecties toepassen op foto’s’ is 6de aflevering in een serie van Eduard de Kam over kleur en fotografie. De 1ste aflevering, de inleiding, vind je HIER, de 2de aflevering over de witbalans vind je HIER, de 3de aflevering over hoe je zélf kleur ziet vind je HIER, de vierde aflevering over hoe je camera omgaat met kleur HIER, en de 5de aflevering over Cameraprofielen en Lightroom vind je HIER, de 7de aflevering over o.a. 3D LUT-tabellen  HIER, de 8ste aflevering over het zelf afdrukken van foto’s HIER en de 9de aflevering over het laten afdrukken van foto’s HIER.

Na het kiezen van de witbalans en het cameraprofiel heb je in principe een correcte kleurweergave. Dat is een resultaat van het gebruiken van de juiste techniek. Maar het gebruiken van de techniek is een hulpmiddel en het is niet altijd zo dat de techniek je ook het resultaat levert dat je wilt. Naast en na de techniek komt je persoonlijke smaak en wensen over de foto. Het gevolg daarvan kan wel eens zijn dat je toch de kleur anders wilt dan de techniek je in eerste instantie heeft geleverd. Kleurcorrecties van persoonlijke smaak…

Aanpassingen

Cameraprofiel en witbalans zijn uiteindelijk keuzes die je gemaakt hebt en als je niet tevreden bent over het resultaat is de eerste stap om te kijken naar deze twee instellingen. Ze bieden je een groot aantal mogelijkheden om het aanzien van je foto te wijzigen. Maar het zijn wel altijd wijzigingen die je hele foto veranderen wat betreft de kleur en het contrast. je moet deze twee aanpassingen altijd eerst helemaal uitproberen voor je verder gaat want als je al andere aanpassingen aan kleur, contrast of helderheid hebt gedaan is het niet handig om als het ware weer helemaal overnieuw te beginnen door het wijzigen van cameraprofiel of witbalans.

De HSL

Wil je binnen het RAW-bestand blijven werken, wat erg aan te bevelen is, dan is er het uitgebreide HSL-aanpassingspaneel. Daarbinnen kun je voor 8 kleurbereiken de drie eigenschappen van die kleur bijstellen. Het gaat daarbij om de kleurtoon (Hue), de verzadiging (Saturation) en de helderheid (Lightness) van elk kleurbereik. Je kunt per kleurbereik die drie eigenschappen bij elkaar zien en aanpassen, of je kunt per eigenschap alle kleurbereiken bij elkaar zien. Die laatste keuze maak ik meestal. Je moet namelijk oppassen dat je naast elkaar gelegen kleurbereiken niet al te zeer tegen elkaar in aanpast, dan krijg je lelijke randen op de overgangen. Je kunt de blauwe lucht wel donkerder maken, maar als je de groene bladeren die er aan grenzen dan juist lichter wilt maken is er duidelijk een grens aan de correctie. Ook deze aanpassingen zullen altijd op de hele foto uitwerken.

Lokale kleuraanpassingen

De techniek die bij zwartwitfotografie bij het afdrukken in de donkere kamer als ‘doordrukken’ en ‘tegenhouden’ werd aangeduid kun je ook gebruiken in kleur. Het gaat dan om aanpassingen aan de helderheid of het contrast die je met mate kunt toepassen in een kleurenfoto voordat het als een ‘kunstje’ zichtbaar wordt. Maar het is ook mogelijk om de aandacht van de kijker te sturen door de kleur plaatselijk net een beetje anders te maken dan in de opname is vastgelegd. De schaduwen wat extra blauw maken, een plek waar je de aandacht naar toe wilt trekken wat warmer van kleur, het kan allemaal heel eenvoudig. De verloopgereedschappen in Camera RAW en Lightroom bevatten in het lijstje aanpassingen immers de witbalans en met de geel-blauw balans kun je dan gedeeltes van de foto een meer of minder ver afwijkende kleur geven. Grote stukken met het lineaire of circulaire verloop, kleinere stukken met het penseel. Wanneer je het subtiel doet werkt het wel, maar zal vrijwel niemand bewust zien dat je iets aan de foto hebt gewijzigd. Mij lijkt dat het best, maar om op het internet te ‘scoren’ schijn je wel verder te moeten gaan.

Photoshop

In het beeldbewerkingsprogramma Photoshop zitten veel gereedschappen en mogelijkheden om de kleur van je foto aan te passen. Met sommige aanpassingen kan de foto zelfs vrijwel onherkenbaar gemaakt worden. Eigenlijk heeft het gebruik van deze mogelijkheden alleen zin als je er iets mee kunt dat niet binnen het RAW-bestand zelf gedaan kan worden, of als het doen van de aanpassing in Photoshop veel handiger werkt. Aanpassingen met behulp van het RGB kleurcorrectie paneel zijn bijvoorbeeld erg onhandig omdat je als een foto een kleurzweem heeft eerst uit moet zoeken of die zweem komt door teveel van die kleur, of juist te weinig van de complementaire kleur. Kies je de verkeerde aanpassing dan lukt het niet.

Automatische kleurcorrectie

In de regel zijn automatische aanpassingen in software natuurlijk heel handig, maar ze leveren niet altijd het resultaat dat je wilt. Photoshop kent ook automatische kleurcorrecties, maar als je die oproept als onderdeel van een aanpassingslaag curve kun je die wel heel goed gebruiken omdat je de mate en richting van de aanpassing helemaal zelf kunt kiezen. het is dus maar gedeeltelijk automatisch, je gebruikt de automatische techniek om het jezelf makkelijker te maken, altijd een goed idee lijkt me. Het werkt eigenlijk heel eenvoudig, alleen loopt je scherm een beetje vol met vensters.

Een geheim achter de knop

Je begint met een aanpassingslaag curven. Daar staat als keuzeoptie ‘automatisch’. Als je dat kiest wordt de foto aangepast met de eerder opgeslagen instellingen of de standaard van Photoshop als je het nog niet eerder gebruikt hebt. Maar er zit een geheim achter deze knop en dat krijg je te zien als je de ‘Alt’-toets ingedrukt houdt terwijl je er op klikt. Je krijgt dan namelijk een extra venster met daarin de opties, de keuzemogelijkheden, die de automatische kleurcorrectie sturen. Hierin kun je verschillende keuzes maken, maar als je maximaal invloed wilt hebben op het resultaat dan kies je voor ‘donkere & lichte kleuren zoeken’. Die instelling combineer je dan met ‘neutrale middentonen magnetisch’. Dat laatste is je sleutel tot het sturen van de kleurweergave. Als je onderin op het kleurvlakje van de Middentonen klikt krijg je de kleurkiezer. De kleur die je daar kiest is de kleur, of kleurzweem, hoe je het maar wilt noemen, waar de hele foto naar toe getrokken wordt. Je kunt ook nog aangeven hoeveel het zwart en het wit moeten worden ‘geclipt’ en zelfs de kleuren van het zwart en het wit bijstellen, maar dat doe ik nooit. Het werkt voor vrijwel alle foto’s, maar als er echt geen neutrale kleuren aanwezig zijn gaat het wel eens fout of werkt het nauwelijks.

Lokaal kleur aanpassen

Omdat je de curve door een aanpassingslaag toepast krijg je er ook een masker bij. Dat kun je gebruiken om de aanpassing op maar een deel van de foto toe te passen door het masker daar zwart te schilderen waar je de aanpassing niet wilt. Wil je tot aan het eind van je bewerkingen de controle helemaal volledig houden dan kun je er voor kiezen om je RAW-bestand als een slim-object in Photoshop te plaatsen, je kunt de achtergrondlaag dan nog steeds in Camera RAW bewerken als je op dat niveau nog iets aan je foto wilt bijstellen. Uiteraard kun je ook met andere Photoshop aanpassingen op deze manier werken. Het bewaren van dergelijk bestanden, met een slim-object en aanpassingslagen neemt wel extreem veel ruimte in beslag, het is iets voor heel belangrijke foto’s lijkt me.

‘Kleurcorrecties toepassen op foto’s’ was 6de aflevering in een serie van Eduard de Kam over kleur en fotografie. De 1ste aflevering, de inleiding, vind je HIER, de 2de aflevering over de witbalans vind je HIER, de 3de aflevering over hoe je zélf kleur ziet vind je HIER, de vierde aflevering over hoe je camera omgaat met kleur HIER, en de 5de aflevering over Cameraprofielen en Lightroom vind je HIER, de 7de aflevering over o.a. 3D LUT-tabellen  HIER, de 8ste aflevering over het zelf afdrukken van foto’s HIER en de 9de aflevering over het laten afdrukken van foto’s HIER.

Van Eduard de Kam zijn op dit moment twee boeken verkrijgbaar:  Focus op Fotografie: Analoge fotografie en Focus op Fotografie_ Zwart-witfotografie.

Eduard De Kam

Eduard de Kam is eind jaren 1970 begonnen met het fotograferen van nieuws en andere gebeurtenissen. In 1982 maakt hij een documentaire in opdracht van het Rijksmuseum. Daarna volgden er allerlei andere fotografische activiteiten. Sinds 1990 volgt hij de ontwikkelingen van de digitale fotografie voor het tijdschrift P|f. In 2000 is hij medeoprichter van het NIDF om de Nederlandse beroepsfotografen op de hoogte te houden van de digitale mogelijkheden. Hij is actief als schrijver van technische boeken op fotografisch gebied, hij geeft workshops en is expert op het gebied van kleurbeheer en het herkennen van fotomanipulatie. De boeken van Eduard vind je hier.