Voor zo ongeveer alle software bestaan tegenwoordig kosteloze open source alternatieven. Waarbij de nadruk vooral niet gelegd moet worden op het gratis aspect hiervan, hoewel dit vanzelfsprekend mooi is meegenomen.
Tegenwoordig kun je bijna geen software-pakket meer kopen. Softwaremakers willen je graag een abonnement aansmeren. Een berucht voorbeeld is Adobe, waar je je al snel een faillissement betaalt aan maandelijkse kosten als je wat meer dan alleen Photoshop en Lightroom wilt gebruiken. Natuurlijk is het niet raar om voor software te betalen, de schoorsteen van de softwaremakers moet tenslotte ook roken. Maar er was en is niks mis met het model waarbij je gewoon af en toe eens voor een nieuwe versie betaalt. Dat houdt de softwarefabrikant ook scherp, en motiveert tot het uitbrengen van software met écht onmisbare vernieuwingen. Wat we binnen het abonnementsmodel vooral zien is een tamme evolutie, vaak gebeurt er maanden tot jaren weinig noemenswaardig. Er zijn echt mooiere oplossingen te bedenken!
Het kán anders
Zo is er bijvoorbeeld Snagit, een tool om screenshots mee te maken. Je betaalt daar eenmalig voor. Wil je nieuwe(!) versies en support blijven ontvangen, dan betaal je daar jaarlijks €9,99 voor. Waarbij geldt dat de oude versie ook nog heel lang gewoon blijft werken. De keuze is dan aan jou: of je wacht een paar jaar en betaalt voor een nieuwe versie, of je neemt een ‘maintenance abonnement’. Een veel eerlijker keuze, feitelijk. Maar wil je écht vrijheid, ga dan voor open source. Vroeger was ik zelf helemaal niet zo’n open source-fan, behoudens enkele specialistische tooltjes. Vaak verkeerde veel écht interessante open source projecten in een soort van semi-permanente beta-status. Waarbij vooral Nederlandse vertalingen tenenkrommend waren en de gebruikersinterface met regelmaat wat knullig.
Open source volwassen
Die pionierstijd ligt inmiddels achter ons. Anno nu kun je zonder met de ogen te knipperen stellen dat open source volwassen is. Tuurlijk: niet ieder pakket is even goed. Maar er zijn meer dan genoeg projecten van naam en faam. Denk aan Libre Office, AbiWord, Linux Mint, Firefox, Thunderbird mail, de Chrome browser, Ubuntu en vele, vele anderen. Die open source alternatieven doen tenminste niet onder voor commerciële equivalenten en zijn vaak zelfs beduidend beter als het gaat om stabiliteit, functionaliteit, support, veiligheid en privacy.
Open source Lightroom-alternatief
In het boek Overstappen naar Linux komt behalve het besturingssysteem zelf ook een scala aan open source software aan bod. Zo is er een hoofdstuk gewijd aan LibreOffice, of leert u de ins en outs van Inkscape, een uitstekend en volwassen vectortekenprogramma. Zelfs een niet helemaal binnen het bestek van dit boek vallend Lightroom-alternatief in open source-vorm wordt kort genoemd. Onderstaand fragment is afkomstig uit ‘t genoemde boek.
Rawtherapee
Moderne camera’s bieden de optie om uw foto’s in JPEG- of RAW-formaat te bewaren. RAW-bestanden zijn een stuk groter en dat heeft natuurlijk een reden. De enkele fotosensor in de meeste digitale camera’s ziet alleen maar lichtintensiteit. Om daar kleur van te maken wordt per 2×2-grid een RGGB-filter gebruikt. Inderdaad 25% rood, 50% groen en 25% blauw. Andere filters zijn mogelijk, maar dit is de meest gebruikelijke. Het roodfilter laat alleen rood licht door en dat geeft dan de lichtintensiteit voor – jawel! – rood. De lichtintensiteit wordt gemeten in een resolutie van 12 of 14 bits. Tezamen met informatie van de lens en andere zaken die onder andere de lichtintensiteit beïnvloeden, berekent de processor van de camera uiteindelijk een 24-bits RGB plaatje dat vervolgens gecomprimeerd wordt tot JPEG. U ziet dat hierdoor heel veel informatie verloren gaat.
Nog erger is het feit dat computers nog steeds niet kunnen raden wat wij willen. Ofwel misschien wilt u juist een zeer sombere lucht en zit u niet te wachten op de poging om die zo helder mogelijk te maken. Al die ruwe informatie kan gebruikt worden om een het resultaat te krijgen dat u voor ogen hebt. Hetzelfde met een reeds bewerkt JPEGbestand is minder gemakkelijk tot onmogelijk, afhankelijk van wat de camera bedacht heeft. Om die reden wordt de ruwe informatie vaak het digitale negatief genoemd. Want net als in de traditionele fotografie zit daarin veel meer informatie dan in de uiteindelijke afdruk. Een programma dat de RAW – ruwe data – gebruikt, is dan te vergelijken met het proces van ontwikkelen.
Onder Windows is het meest bekende programma Adobe Lightroom. Net zoals met de meeste andere Adobe-producten is daar geen Linuxversie van. Adobe en Microsoft zijn bezig met een ander verdienmodel. Zo wordt u tegenwoordig een abonnement opgedrongen en met zachte, doch dwingende hand naar de cloud gedreven. Als dat u ook tegenstaat, hebt u een goede reden om eens RawTherapee uit te proberen. In onderstaande afbeelding ziet u de interface. Het voert ver buiten het bestek van dit boek om de werking van software als deze uit te leggen. Eenieder die bekend is met Lightroom, zal zich echter in no time thuis voelen!
Open source vaak multi-platform
Extra aardig detail is dat de meeste open source software beschikbaar is voor vrijwel alle bekende besturingssystemen. Dus niet alleen Linux, maar tenminste ook Windows en vaak macOS. Kortom: als u niet direct wilt overstappen op Linux is dat geen enkel probleem. Maar gaat u onder Windows langzaam aan al uw commerciële software vervangen (iets dat zeker voor thuisgebruikers verrassend simpel is!), dan is uw software-collectie en de daarin aanwezig data ineens niet meer platformgebonden. Een verademing, waardoor u volgende pc bijvoorbeeld geen Windows-systeem of Mac hoeft te zijn. Overstappen van Windows naar Mac wordt een eitje, andersom ook. En overstappen naar Linux wordt dan eveneens een eenvoudige klus. Dat laatste kan wel eens erg belangrijk worden de komende jaren, voor bezitters van vrij recente computers waarop Windows 11 niet geïnstalleerd kan worden. Bereid u er nu alvast op voor.
Overstappen naar Linux
Het gratis besturingssysteem Linux heeft in de afgelopen jaren een sterke ontwikkeling doorgemaakt, waardoor het ook voor consumenten-pc’s een uitstekend alternatief voor Windows aan het worden is. Het is stabiel, snel en veilig en het draait op een breed assortiment aan hardware. Bijna dagelijks worden er nieuwe programma’s voor Linux gemaakt en voor alle taken waarvoor u een computer kunt gebruiken is er wel een populaire (en vaak gratis) toepassing beschikbaar. Een interessant gegeven voor miljoenen Windows 7-gebruikers, die niet op een overstap naar Windows 10 zitten te wachten.
In het boek Overstappen naar Linux gaan de ervaren auteurs in op wat er bij een overstap naar Linux komt kijken. Aan de hand van drie populaire Linux-distributies (Ubuntu, Debian en Linux Mint) wordt stilgestaan bij de configuratie en het gebruik ervan. Daarnaast worden diverse programma’s voorgesteld voor de meest uiteenlopende taken, zoals browsen, mailen, tekstverwerken, tekenen, fotobeheer, videobewerking en meer. Tot de behandelde onderwerpen behoren:
- Een Linux-distributie kiezen en installeren
- Configuratie aanpassen en updaten
- Browsen en e-mailen
- LibreOffice-kantoortoepassing
- Fotobewerking met The Gimp en tekenen met Inkscape
- Aanvullende zinvolle software
- Werken met aptitude
- Afdrukken en scannen
Ronald Smit kan dankzij een combinatie van een elektronica- en een journalistieke opleiding (afstudeerrichting radio en nieuwe media) technische zaken op een heldere en eenvoudige manier uitleggen. Zijn jarenlange schrijfervaring voor onder meer Computer Idee geeft u al snel de ‘aha-erlebnis’ waar u wellicht al zo lang naar op zoek was. En wordt het dan toch allemaal wat ingewikkeld, dan loodst hij de lezer snel en zeker langs eventuele barrières en valkuilen. De boeken van Ronald vind je hier.
