Bij het maken van landschapsfoto’s is het vaak de bedoeling om de foto van voor tot aan de einder scherp te hebben. Alles moet scherp zijn, geen vage, onscherpe struiken vooraan, geen onscherpe bomen aan de horizon, nee: alles scherp. Kortom: je moet hierbij een betere en complete controle over de scherptediepte hebben.
Om die betere controle over de scherptediepte te hebben dien je je bewust te zijn van het begrip ‘hyperfocale afstand’. Kort door de bocht gezegd is die hyperfocale afstand het punt waarop je scherp moet stellen, om bij een bepaald gekozen diafragma voor en achter dat scherpstelpunt de grootst mogelijke scherpte te krijgen, veelal helemaal tot aan de horizon.
Maar waar bevindt dat hyperfocale punt zich dan wel precies? Laten we even uitgaan van de manier waarop bij een landschap meestal wordt scherpgesteld: op oneindig. Het hyperfocale punt ligt echter niet op oneindig, dat ligt ervoor. De eigenschap van het hyperfocale punt is dat de scherpte zowel voor als achter dat punt ligt, 1/3 van de scherptediepte bevindt zich voor het hyperfocale punt, 2/3 bevindt zich achter het hyperfocale punt of – afhankelijk van het gekozen diafragma – strekt zich uit tot oneindig. Als de scherptediepte voor het gekozen hyperfocale punt zich net tot aan oneindig uitstrekt, heb je de grootst mogelijke scherptediepte.
Met oudere lenzen kon je handmatig de juiste instelling kiezen omdat er op de lens zelf werd aangegeven hoe groot de scherptediepte bij een bepaalde diafragma-instelling was. Je kon handmatig de scherpstelring verdraaien en dan het teken voor oneindig naar het gekozen diafragma draaien, aan de linkerkant van de scherptediepteschaal, en dan zag je vanzelf waar de scherptediepte begon. Bij moderne (zoom)lenzen staat die schaalverdeling er veelal niet meer op. Dus zul je zelf moeten bepalen waar dat prachtige hyperfocale punt zich bevindt.
Lees verder Fotografie: Moet alles scherp? Gebruik de hyperfocale afstand!
Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.
