Als je aan Van Dale denkt, denk je aan de Nederlandse taal en woordenboeken. Inmiddels ook in digitale vorm. Maar dan wel op een vreemde manier.
Ze werden met veel tamtam aangekondigd en met luid gejuich ontvangen: de welbekende Van Dale woordenboeken in appvorm. Ze behoorden zonder meer tot de duurste apps in de appstores van iOS en Android. ‘De Dikke’ kostte zo even uit het hoofd rond de €75. Nog altijd goedkoper dan de papieren versie en veel makkelijker te doorzoeken natuurlijk. En ineens waren die woordenboeken halverwege vorig jaar heel stilletjes teruggetrokken uit de app stores. Verbaasde gebruikers waren natuurlijk het gevolg, al zullen velen het nog niet ontdekt hebben (wij kwamen er ook vorige week pas achter). Want ja, De Dikke bijvoorbeeld, komt eens in de tien jaar uit en gaat nog wel even mee. Ernstiger is dat je als gebruiker geen updates van de app meer hoeft te verwachten. Ook niet als je besturingssysteem dat vereist. Ofwel: er komt een moment dat je dure app niet meer werkt en nooit meer zal werken. Hoe zit dat? We vroegen het na bij Van Dale en kregen een wat ontluisterend antwoord. Volgens de uitgever zijn de regels betreffende regelmatige updates en onderhoud van apps tegenwoordig te streng en voor hen niet meer bij te benen. Als goedmakertje kun je als betalende app-gebruiker twee jaar lang toegang krijgen tot de onlineversie van de diverse Van Dale woordenboeken. Voor het Nederlandse woordenboek in onlinevorm betaal je bijvoorbeeld €75 per jaar.
Wel een nieuwe online-app
Vreemd genoeg is er deze week ook een nieuwe Van Dale app gelanceerd. Die lijkt qua uiterlijk verdacht veel op de oorspronkelijke woordenboeken-apps, maar werkt nu alleen met een online-account. Dat kan dus wel onderhouden worden blijkbaar. Wij hebben het voorzichtige vermoeden dat Van Dale zich heeft gerealiseerd dat de verkoop van offline woordenboek-apps maar eenmalig iets oplevert. Door die nu met stille trom af te serveren en klanten middels een slap excuus te dwingen over te gaan naar de abonnementsgebaseerde dienst ben je jaarlijks verzekerd van een bedrag dat de app maar eenmalig opleverde. Een toch wat flauwe redenering die ons inziens geen recht doet aan de term klantvriendelijkheid. Ook is de abonnementsprijs die nu betaald moet worden voor online toegang veel te hoog. Je kunt dan beter gewoon weer de ouderwetse papieren woordenboeken aanschaffen, die aanschafprijs verdien je snel terug omdat die altijd voor je klaar staan zonder bijkomende kosten. Bovendien kunnen ze niet meer van je afgepakt worden.
Alternatieven
Van Dale is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een bedrijf dat geld verdient aan allerlei activiteiten naast hun woordenboeken. Dat is uiteraard hun goed recht. Maar door klanten die de overstap naar digitaal wilden maken en daarvoor fors betaald hebben zo af te serveren is dom. Zeker ook als je bedenkt dat een jongere generatie allang niet meer als eerste een Van Dale pakt om de betekenis van een woord op te zoeken. Google Translate wordt ook met de dag beter en is bij jongeren vele malen bekender. Tegelijkertijd zie je ook dat de traditionele ‘schoolwoordenboeken’ van Prisma nog wel gewoon als apps in de appstores staan. Strak geprijsd, gebruiksvriendelijk en bomvol informatie. Ergens lijkt Van Dale de feeling met de realiteit wat verloren te hebben. Zich baserend op een vermeende naam en faam die het echter steeds minder heeft.
Overigens: als je de apps ooit hebt aangeschaft, zijn ze – in ieder geval in iOS – nog wel beschikbaar onder je aankoopgeschiedenis. Voor zolang het nog duurt. Het is echter ‘abondonware’, dus op updates ingeval van problemen hoef je niet meer te rekenen. Best triest als je bedenkt hoeveel je betaald hebt. Zeker als je ook nog eens zo gek bent geweest om destijds te upgraden naar de nieuwste versie van De Dikke, bijvoorbeeld.

Ronald Smit kan dankzij een combinatie van een elektronica- en een journalistieke opleiding (afstudeerrichting radio en nieuwe media) technische zaken op een heldere en eenvoudige manier uitleggen. Zijn jarenlange schrijfervaring voor onder meer Computer Idee geeft u al snel de ‘aha-erlebnis’ waar u wellicht al zo lang naar op zoek was. En wordt het dan toch allemaal wat ingewikkeld, dan loodst hij de lezer snel en zeker langs eventuele barrières en valkuilen. De boeken van Ronald vind je hier.
Bij de openbare bibliotheek kun je nog steeds een groot aantal van de van Dales raadplegen op je eigen laptop en smartphone.
Alle Nederlandse woordenboeken moeten sowieso gratis zijn / gesubsidieerd door de stad
Door een gat in de beveiliging van van dale heb ik van hun (betaalde) online woordenboek een kopie kunnen maken van hun database. Er zaten niet eens rate limits op. Het was zelfs zo erg dat de backend volledig crashte en onbruikbaar was voor bepaalde tijd. Wij gebruikten de database voor spellingscontrole op hoog beveiligde systemen waar je niet zomaar een spellingscheck op mag downloaden.
Vandaar dat alle definities verwijderd zijn. Ik heb toen een simpele frontend gemaakt om toegang te geven aan geïnteresseerden. Waarom? Omdat Van Dale tegenwoordig geen offline tools meer verkoopt en forceert daarbij het gezellige online “netflix model”
zelf kun je deze frontend bezoeken op https://opva.nl