Als hoofdsystemen gebruik ik Mac’s en een iPad. Maar er stonden ook nog twee oudere Windows-machines. Een systeem is nu definitief over van Windows naar Linux en dat om diverse redenen. En dat overstappen helemaal niet ingewikkeld hoeft te zijn, lees je in het boek Overstappen naar Linux.

Sinds Microsoft in alle wijsheid en vooral tamelijk willekeurig vele generaties pc’s en laptops kunstmatig heeft verouderd met de komst van Windows 11, is het aftellen geblazen. In 2025 is het over en uit voor Windows 10. En voor veel gebruikers en bedrijven is ook het moment gekomen om zich af te vragen of er opnieuw een heel wagenpark aan traditionele pc’s vervangen moet worden. CPU’s van hooguit drie jaar uit vormen al een obstakel voor de installatie van Windows 11, en ook het ontbreken van een TPM-module betekent een no go. Goed, daar zijn allerlei trucs voor te verzinnen om die beperkingen te omzeilen. Maar je zit dan wel met een systeem opgescheept waarvan je niet weet hoe lang het nog updates krijgt. Is voor een hobbymachine wellicht nog te doen, maar niet voor zakelijk gebruik.

Nieuw leven voor ‘oude’ pc

Nu wil het geval dat hier nog een alweer wat oudere op een Intel i5 gebaseerde pc staat, inclusief 24 GB RAM. Leuke machine voor standaard werk, maar niet geschikt bevonden voor Windows 11. Goed, ik zou er nog één upgrade op kunnen zetten waarna ik er tot ergens halverwege 2025 Windows 10 op zou kunnen draaien. Maar: deze pc ging de afgelopen jaren eigenlijk nog slechts een keer per maand aan voor het installeren van updates. Gewoon om ‘m als back-up-machine achter de hand te houden. Met name Office 365 was daarvoor handig. Alleen: dat Office draait ook op een iMac en een MacBook. Dus echt nodig is ook dat niet meer.

Bovendien: het gebruik van Microsoft Office is de afgelopen jaren enorm teruggelopen. Het werk van de gemiddelde journalist en auteur vindt steeds vaker plaats in een CMS. Ofwel een content management systeem als bijvoorbeeld WordPress. Enige dat daarvoor nodig is, is een moderne browser.

SSD

Kortom: de kogel ging hier door de kerk: De Windows-machine ging omgekat worden tot een Linux-machine. Uiteindelijk gekozen voor Debian, wat razendsnel is en toch alle features aan boord heeft die je nodig hebt. Een SSD van 500 GB aangeschaft (meer is niet nodig, want eventuele documenten en andere content worden op de NAS bewaard) en de oude harddisks eruit gehaald. Levert ten eerste een fluisterstille computer op, maar ook eentje die lekker snel is qua opslag en opstarten enzovoorts.

Installeren zo gepiept

Het installeren van Debian zelf was een fluitje van een cent. In een ruime tien minuten was de klus geklaard. En dat inclusief aanpalende software als onder meer Libre Office. Uiteindelijk heb je dus meteen de beschikking over een compleet werkbaar systeem, inclusief Firefox als browser en wat andere software. Hier nog images en back-ups van gaan maken is zinloos: opnieuw installeren is een stuk sneller in het onverhoopte geval dat de SSD eens zou sneuvelen bijvoorbeeld.

Snel en efficiënt

Deze Debian-machine is ook een mooie basis om te zijner tijd eens in zaken als bijvoorbeeld programmeren te duiken. Of het aansturen van hardware. En mocht de noodzaak daar zijn, dan kan er via de browser in elk CMS gewerkt worden. Bijzonder aardig is, dat de PC qua snelheid nu aanvoelt als een gloednieuwe high-end moderne Windows-pc. Dat zegt natuurlijk wat over de enorme overhead die Windows heeft, maar zeker ook over hoe kien en geoptimaliseerd Linux geprogrammeerd is. Diezelfde ervaring had ik trouwens ook al op de Mac’s. De iMac wordt nu bijna 8 jaar oud. Weliswaar langzaam aan tijd om te vervangen door een Mac Mini gebaseerd op een M-SoC. Maar toch: zelfs dit ‘oude beestje’ is nog altijd beduidend sneller dan de meeste momenteel gangbare Windowssystemen. Heel vreemd is dat niet, want MacOS is gebaseerd op UNIX. En Linux is daar weer vanaf gekeken.

Virtueel Windows 11

Nu is er hier nog één laptop met Windows 10. Maar voor hoe lang dat nog het geval zal zijn? Ergens in de komende maanden zal ik ook daar de knoop over doorhakken. Echt heel veel zin heb ik namelijk niet om er nog een tijdvretende upgrade op te zetten voor nog een jaar uitstel van executie. Grote kans dat ik Windows 11 installeer als virtuele machine, dat kan namelijk weer wel. Ook als die VM draait op een niet Windows 11-ready systeem. Dat komt doordat de virtualisatiesoftware voor de ontbrekende hardware zorgt, maar dan virtueel. En omdat die virtuele hardware in dit geval niets voorstelt, merk je er in snelheid niks van. Inderdaad: had Microsoft natuurlijk ook kunnen doen. Maar die ziet liever dat er nieuwe pc’s verkocht worden om een langzaam uitstervende markt nog een poosje in leven te houden.

Overstappen naar Linux

Mocht je om wat voor reden dan ook toch per se dat ene unieke Windows-programma willen blijven gebruiken onder Linux, dan kan zelfs dat. Bijvoorbeeld door Windows 10 (of een eerdere versie) in een virtuele machine te installeren. Vervolgens kun je daarin al je Windowssoftware moeiteloos draaien. Of gebruik Wine, een hulpprogramma dat het mogelijk maakt om Windowssoftware ‘native’ onder Linux te draaien. Het werkt nog niet met alle, maar wel met verbazingwekkend veel programmatuur. Je leest onder meer over dit onderwerp in het boek Overstappen naar Linux, door Henk van de Kamer en Ronald Smit.

Ronald Smit

Ronald Smit kan dankzij een combinatie van een elektronica- en een journalistieke opleiding (afstudeerrichting radio en nieuwe media) technische zaken op een heldere en eenvoudige manier uitleggen. Zijn jarenlange schrijfervaring voor onder meer Computer Idee geeft u al snel de ‘aha-erlebnis’ waar u wellicht al zo lang naar op zoek was. En wordt het dan toch allemaal wat ingewikkeld, dan loodst hij de lezer snel en zeker langs eventuele barrières en valkuilen. De boeken van Ronald vind je hier.