Jan van Essen schreef het Handboek Hindenburg Narrator Audioproductie (zowel in het Nederlands als in het Engels beschikbaar). Jan was bij Hewlett-Packard een business consultant voor gebruikerstraining binnen de tak van ‘enterprise services’. In die rol was hij betrokken bij grote invoeringsprojecten van software bij organisaties zoals het Ministerie van VenW, Rijkswaterstaat en Greenpeace. Daarna kwam hij via relaties in de wereld van de audio terecht en werd hij gebruiker van Hindenburg Narrator. Hindenburg Narrator is een krachtig programma om tekst en tijd met elkaar te verbinden. Audioboeken, ePub met audio, DAISY-producten, podcasts – je kunt het allemaal maken met Hindenburg Narrator. We spraken met Jan over de mogelijkheden van Hindenburg Narrator, de markt voor audioboeken en we vroegen om tips met nieuwe gebruikers van de software. Hoe kun je zelf luisterboek maken met Hindenburg Narrator?
Thuis boeken inspreken
Voor wie heb je het Handboek Hindenburg Narrator Audioproductie geschreven?
Jan van Essen: Voor ‘Insprekers van luisterboeken die nog aan het begin staan van een leercurve in het vakgebied van geluidsopname en geluidsbewerking. Wanneer je al vertrouwd bent met andere audiosoftware, kun je je in het boek concentreren op de meer typische en meer geavanceerde Narrator-functies.’
Wat voor basiskennis moet je hebben om met Narrator aan het werk te gaan?
JvE: ‘Je moet wat weten over elementaire vakbegrippen zoals frequentie en volume. Daarnaast is kennis van en vaardigheid in gebruik van Windows of Apple noodzakelijk. Je moet natuurlijk kunnen werken met bestanden.’
Wat kun je leren uit het boek?
JvE: ‘In het boek leer je in het eerste hoofdstuk hoe je stapsgewijs een navigeerbaar geluidsproduct maakt. Het boek begint met een eenvoudige instructie die de hoofdlijn van de productie volgt en die een navigeerbaar audioproduct oplevert. Dat je zoiets eigenlijk al meteen kunt, daarvan krijg je als gebruiker een stimulans. Het is goed voor het vertrouwen in je eigen kunnen en ook goed voor de aardigheid die je hebt in het gebruik van de applicatie. Mensen vinden het als regel fijn iets concreets te kunnen doen, zeker als dat ook een resultaat oplevert waarop ze trots kunnen zijn.’
‘Je leert wat de hoofdonderdelen zijn van de interface, waartoe elk onderdeel dient en hoe ze onderling samenhangen. Dit betreft naast de Workspace met de track of tracks op de eerste plaats de vensters Contents en Manuscript, die in Narrator een centrale rol vervullen. Daarnaast leer je ook de functies van de vensters Clipboard, Favorites en Markers.’
‘Om er vanuit je eigen thuisstudio mee te kunnen werken als je zelfstandig luisterboeken inspreekt, heb je kennis nodig van de opzet van de applicatie en dat gaat verder dan je in de demofilmpjes over Narrator kunt vinden. De demofilmpjes, die Hindenburg op de website aanbiedt, laten prima zien hoe je bepaalde handelingen correct uitvoert. Daarnaast heb je informatie die vraagt om een andere manier van uitleggen, zoals dit boek.’
‘Het vergelijken van objecten en functies vraagt om een matrix met rijen en kolommen. Wat de relatie tussen bijvoorbeeld Contents, Manuscript en de Workspace is, kun je in een oogopslag duidelijk maken met een diagram. Een overzicht van opeenvolgende stappen in een productieproces gaat prima in een tabel. Zo ook een lijst van veelgebruikte bedieningstoetsen. Verder vind je in het boek tips, bijvoorbeeld hoe je sneller en gemakkelijker kunt werken. En last but not least leer je in het boek hoe je bepaalde problemen kunt oplossen, zoals het herstellen van per ongeluk verwijderde navigatiemarkeringen.’
De ontbrekende handleiding voor Hindenburg Narrator
Waarom dit boek over Hindenburg Narrator?
JvE: ‘Sowieso had ik zelf behoefte aan meer informatie over het programma zodra ik ermee ging werken vanuit mijn eigen opnameruimte en dus op eigen kennis en inzicht aangewezen raakte. Uit navraag bij collega’s bleek dat er nog geen handboek bestond voor het programma. Daarover heb ik met Hindenburg contact opgenomen en de mogelijke meerwaarde van een uitgegeven handboek besproken. Voor gebruikers heeft het praktische meerwaarde en voor de fabrikant kan een boek de professionele uitstraling en bekendheid verhogen.’
Wat is het handige van Narrator?
JvE: ‘Handig aan Narrator is hoe je elk kopje uit het venster Manuscript kunt koppelen aan de corresponderende plaats in de audio op de track. Dat kan tijdens het opnemen al gebeuren door telkens op Pijlrechts te drukken wanneer je aan het einde van een paragraaf bent gekomen met inspreken en naar de volgende overgaat.’
‘Bij mijn weten is Hindenburg Narrator hierin uniek. Het toont daarmee hoe het de eigen filosofie waarmaakt: de software moet ook toegankelijk zijn voor bloggers en anderen die niet van huis uit geluidstechnici zijn. Je merkt ook in andere functies van het programma, dat men er alles aan doet om het gemakkelijk te maken voor gebruikers. Mooie voorbeelden zijn de functies die de audio voor export aanpassen, bijvoorbeeld aan de specificaties van luisterboekuitgevers als Findaway en ACX.’
Hoe zit het met de markt voor luisterboeken? Waar kun je ze kwijt?
JvE: ‘De markt voor luisterboeken is een groeimarkt met veel potentieel. In Nederland bekende distributeurs zijn Nextory en Storytel. In de VS heb je Audible, Spotify (dat Findaway heeft gekocht) en ACX. Bij een luisterboek zou je desgewenst de gedrukte versie of het e-book kunnen meelezen. Omgekeerd kan het zo zijn, dat je juist wilt lezen maar daarbij ondersteund wilt worden door een voorgelezen versie. Dit gaat op voor dyslectici en mensen die moeite hebben met zien. Voor hen is navigatie per hoofdstuk, paragraaf en zelfs per pagina mogelijk in het DAISY-formaat. Je hebt daarvoor wel een DAISY-speler nodig. De teksten van de schooleindexamens worden jaarlijks in dit afspeelformaat geleverd.’
Hindenburg Narrator is uniek in zijn voorzieningen
Is er andere software die dit ook kan?
JvE: ‘Bij mijn weten is Hindenburg Narrator uniek in zijn voorzieningen voor het maken van luisterboeken met navigatiestructuur. De applicaties die het meest in de buurt lijkt te komen zijn Descript en Positron. Ook collega’s in het vak konden mij verder geen echt vergelijkbare producten noemen.’
Kun je er nog wat anders mee dan het maken van luisterboeken?
JvE: ‘Je kunt er Luisterboeken in de formaten “audioboek”, ePub en DAISY mee maken. Daarnaast kun je er gewoon audio mee opnemen, bijvoorbeeld voor podcasts en interviews, audio zonder speciale navigatiestructuur. De Standaardinstelling is dat de Workspace één track bevat, maar je kunt vrijelijk tracks toevoegen naar behoefte. Je zou er dus ook muziek mee kunnen opnemen. Hindenburg verkoopt echter ook andere uitvoeringen, zoals ‘Journalist’, die meer op zulke audioproducten is toegesneden.’
Heb je tips voor degenen die er mee aan het werk gaan?
JvE: ‘Hindenburg Narrator probeert het je zo gemakkelijk mogelijk te maken, maar het blijft toch een complex programma. Het is een verstandig idee eerst een paar uren uit te proberen hoe alles werkt, ook wanneer je al een tijd met andere audiosoftware vertrouwd bent. Maak voor jezelf een oefenomgeving waarin je experimenteert met de verschillende mogelijkheden. Je kunt misschien het beste uitgaan van het product ‘audiobook’ en daarna een ePub en een DAISY-boek produceren als twee varianten op dezelfde productiegang. Bekijk naast dit boek ook instructievideo’s van Hindenburg zelf. Je kunt daarvan vrij snel leren hoe je in het systeem dingen uitvoert. Wanneer je het handboek doorwerkt en je oefeningen daarop baseert, word je sneller wegwijs in de applicatie en bouw je sneller inzicht op dan wanneer je alles zelf uitzoekt. Zeker als Narrator je eerste audiosoftware is.’
Voor het maken van een luisterboek met Hindenburg Narrator kun je beginnen met een bestaande ePub. Hoe je een ePub-bestand kunt maken in Adobe InDesign kun je HIER op dit blog lezen. De site van Jan van Essen auteur van het Handboek Hindenburg Narrator Audioproductie vind je HIER. Toevallig stond dezelfde dag dat we dit interview plaatsten een artikel in de Volkskrant over De opmars van het luisterboek.
Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.