Er zitten tal van voordelen aan de opkomst van AI, maar zeker ook nadelen. Een deel van die nadelen is van filosofische/theoretische/sociaal-economische en ethische aard. Maar er ontstaat ook een heel tastbaar probleem: geheugentekorten dankzij AI. En dát gaat iedereen voelen in de portemonnee!
Een redelijk onopvallend bericht van 3 december: Micron stapt uit de consumentenhandel. Nu zegt 99% van de gemiddelde computergebruiker (en ook de niet-computergebruiker) die naam waarschijnlijk totaal niets. Maar het is wel een belangrijke leverancier van RAM-modules. Consumenten kennen Micron hoofdzakelijk van het voor hen bedoelde submerk Crucial. Dat waren geheugenmodules die volop in laptops en pc’s werden gebruikt. Dat merk bestaat per direct niet meer. Tot februari 2026 worden eventuele oude voorraden nog opgemaakt en daarna is het over en uit.
RAM-prijzen stijgen door AI-datacentra
Tegelijkertijd zien we dat andere bekende RAM-merken de prijzen stevig aan het opschroeven zijn. En net als in het geval van Micron heeft die koerswijziging alles te maken met de komst van AI. De grote AI-datacentra zijn extreem geheugenhongerig en vrijwel al het beschikbare RAM gaat momenteel rechtstreeks vanuit de fabriek naar dergelijke toepassingen.
Wat jij als consument kunt verwachten de komende maanden en jaren? Rap oplopende RAM-prijzen en slechte tot totaal niet meer verkrijgbare varianten. Deze geheugentekorten dankzij AI-toepassingen raken niet alleen zakelijke gebruikers, maar ook gewone consumenten die een nieuwe computer willen kopen of hun bestaande systeem willen upgraden.
Ook GPU’s en videokaarten worden schaarser
En het is niet alleen RAM wat te lijden heeft van de AI-boom. Ook GPU’s (en uiteindelijk dus 3D-videokaarten) schieten in prijs omhoog en zijn slecht verkrijgbaar. De midden- en low-end modellen kun je hier en daar nog wel scoren, maar feitelijk kun je dan net zo goed de GPU in je processor gebruiken (als je zo’n CPU-GPU-combi hebt). Dit soort ontwikkelingen zijn met name slecht nieuws voor power users en gamers. Maar ook de prijzen van pc’s en laptops gaan oplopen. En daar waar in het verleden wel vaker dit soort prijspieken en leverbaarheidsdalen te zien waren, lijkt het nu van meer permanente aard te worden.
Chinese RAM-modules: voordelig, maar riskant
We zien parallel aan deze ellende ook een nieuw verschijnsel opduiken: Chinese ‘fantasiemerken’ – vaak onuitspreekbare namen – die RAM-modules van onbekende herkomst en kwaliteit aanbieden. Die merken komen en gaan, garantie hoef je je geen zorgen over te maken (die is er niet) en de betrouwbaarheid? Tja, je kunt je ernstig afvragen of het verstandig is dit in een zakelijk systeem in te bouwen. Het zal vaak om overgeklokte al dan niet afgekeurde RAM-chips gaan. Of je krijgt minder RAM dan besteld, bijvoorbeeld. Dat geintje kennen we al langer van de el cheapo Chinese USB-sticks. En tegen de tijd dat jij je klacht hebt ingediend, is de fabrikant of verkoper allang met de noorderzon vertrokken.
Nu nog geheugen en videokaart kopen?
Het wordt de komende maanden en jaren dus extra opletten met de aanschaf van computerhardware. Met name dus die GPU’s en RAM-modules. Check altijd heel goed de verpakking en omschrijving, vooral de kleine lettertjes. Als je van plan bent je pc of laptop van een geheugenuitbreiding te voorzien, moet je niet lang meer treuzelen. De modules zijn inmiddels al een stuk duurder dan een paar maanden geleden, maar die prijzen kunnen rap veel verder oplopen. Hetzelfde geldt voor videokaarten. Voor pc’s en laptops is de ‘sweet spot’ momenteel 16GB. Zeker Windows zal – deels ook weer dankzij AI-functies – met minder steeds beroerder lopen. De geheugeneisen van Windows 12 kennen we nog helemaal niet.
SSD-prijzen: ook opslag wordt duurder
Wat er nog meer in prijs gaat stijgen aan computerhardware is afwachten. Ook opslag is van groot belang in de AI-industrie, vooral snelle opslag. We zien dat op dit moment nog niet keihard terug in de prijzen van SSD’s, maar ook die lopen de kans op prijsstijgingen. Loopt je computer echt op z’n laatste benen, dan is het misschien nu een mooi moment om eens over een vervangend exemplaar na te denken dat weer flink wat jaren mee kan. Voordat het straks allemaal echt onbetaalbaar wordt.
Windows 11 en Mac: minimaal 16 GB RAM nodig
Windowsgebruikers moeten – zeker als het om aanbiedingen gaat – dan wel heel goed checken of het beoogde systeem Windows 11-compatibel is, anders koop je een kat in de zak. In geval van potentiële Mac-kopers zijn er minder ernstige zorgen: elke Mac wordt momenteel uitgeleverd met 16 GB RAM, wat ruim voldoende is. Bij Apple spelen echter andere problemen in de vorm van een politiek zeer instabiel thuisland met alle kanten opvliegende tarieven. En ook dat kan een stevige negatieve invloed hebben op het prijsniveau. Gelukkig zijn er nog tal van computerfabrikanten buiten de VS, dus de keuzevrijheid hier is wat groter.
Ronald Smit kan dankzij een combinatie van een elektronica- en een journalistieke opleiding (afstudeerrichting radio en nieuwe media) technische zaken op een heldere en eenvoudige manier uitleggen. Zijn jarenlange schrijfervaring voor onder meer Computer Idee geeft u al snel de ‘aha-erlebnis’ waar u wellicht al zo lang naar op zoek was. En wordt het dan toch allemaal wat ingewikkeld, dan loodst hij de lezer snel en zeker langs eventuele barrières en valkuilen. De boeken van Ronald vind je hier.