Analoog fotograferen is weer helemaal terug. Het leek er even op dat digitale fotografie al de oude technieken om foto’s te maken overbodig had gemaakt. Maar de charme van het werken met oude camera’s, film, chemie en een donkere kamer waar de spanning van het wachten op het resultaat deel van uit maakt, is weer populair bij een jonge generatie fotografen. Eduard de Kam schreef het boek Focus op fotografie: Analoge fotografie om die nieuwe generatie fotografen wegwijs te maken in analoge technieken. We spraken met hem over de beweegredenen van die nieuwe generatie analoge fotografen, over de verschillen tussen analoog en digitaal en over de markt voor 2de-hands analoge camera’s.
Eduard de Kam.
Eduard de Kam: ‘Ik heb het boek geschreven voor mensen die er serieus mee aan de gang willen gaan en willen begrijpen wat ze precies aan het doen zijn. Ik behandel bijvoorbeeld de cyanotype techniek, iets wat heel eenvoudig om te doen is. Je hebt er geen donkere kamer voor nodig. Je kunt de vellen die je maakt op de gang laten drogen. Die vellen kun je dan mee naar buiten nemen. Het belichten kost zo’n vier minuten in de zon. Sommige analoge processen zijn te moeilijk om uit te leggen, maar er zijn allerlei workshops te vinden waar je dat kunt leren. Ik ga niet op papier uitleggen hoe je een kooldruk maakt.’Lees verder Analoge fotografie: ‘Een mooie korrel valt digitaal niet na te bootsen!’→
Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.
In mijn boek ‘Huwelijksfotografie‘ leer ik je prachtige huwelijksreportages te maken. Ik interview in mijn boek een aantal vooraanstaande huwelijksfotografen over hun werk. Denise Motz blinkt daarbij uit in het smaakvol vastleggen van bijzondere momenten. Zij vertelt hier over haar werk. In het boek huwelijksfotografie staan meer van dit soort interviews. Je kunt het hier bestellen. Lees hieronder het gesprek met Huwelijksfotograaf Denise Motz dat ik met haar had.
Door dit standpunt legt Denise de nadruk op de drukte van de voorbereidingen. Foto: Denise Motz.
Denise Motz was helemaal niet van plan om huwelijksfotograaf te worden. Na een grafische opleiding volgde ze de kunstacademie en werkte ze een aantal jaar als autonoom kunstenaar. Ze rolde toevalligerwijs de huwelijksfotografie in. Door haar vooropleiding blijkt ze op een hele andere manier tegen huwelijksfotografie aan te kijken en maakt ze beelden die vaak anders zijn dan die van andere fotografen. Dat valt op, haar werk valt regelmatig in de prijzen. Lees verder Een gesprek met huwelijksfotograaf Denise Motz→
In mijn boek ‘Architectuurfotografie’ staan acht interviews met vooraanstaande architectuurfotografen. Zij leggen uit hoe zij hun prachtige foto’s maken. Hieronder kunt u mijn interview met architectuurfotograaf Herman H. Van Doorn lezen.
Herman van Doorn (1949) werkte als architectuurfotograaf gewerkt voor internationale architectuurmagazines van westerse landen, maar ook in Azië, Rusland en Zuid-Amerika, en rechtstreeks voor bekende architecten als Herman Hertzberger. Nederlanders kennen zijn werk uit vaderlandse tijdschriften als Archis, De Architect, Bouwwereld en Architectuur en Bouwen. Daarnaast heeft hij als docent architectuurfotografie aan het Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK) talloze aankomende architectuurfotografen begeleid. In zijn veertigjarige carrière maakte hij stormachtige ontwikkelingen op het gebied van architectuur en fotografie aan den lijve mee. Hij verlegde daardoor zijn aandacht naar meer persoonlijk werk.
Als een vrij project volgde Herman van Doorn de bouw van TivoliVredenburg in Utrecht.
De opsteekflitser is het geheime wapen van elke fotograaf. Het nadeel is dat het licht soms hard kan zijn. Hier bespreken we hoe je het licht zachter en mooier maakt. Je geflitste foto’s zien er daardoor natuurlijk en prachtig belicht uit. Kortom: mooiere foto’s met je flitser… (Deze tips zijn afkomstig uit mijn boek ‘Het beste van Scott Kelby. De geheimen van professionele foto’s stap voor stap onthuld‘.)
Scott Kelby is de bestverkopende auteur ter wereld van boeken over fotografische technieken. Hij is tevens hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Lightroom Magazine, producer van LightroomKillerTips.com, hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Photoshop User en presentator van de invloedrijke wekelijkse live-talkshow over fotografie The Grid. Scott is ook algemeen directeur van KelbyOne.com en geeft over de hele wereld workshops over fotografie en Lightroom. Hij is bekroond auteur van meer dan 90 boeken, waaronder Photoshop voor Lightroom-gebruikers, de reeks Scott Kelby over digitale fotografie; Het grote flitserboek en Het Adobe Photoshop Lightroom Classic boek voor digitale fotografen. Al zijn boeken vind je HIER.
In het boek ‘Bijzondere fotolocaties in Nederland en omstreken’ laat professioneel fotograaf Jeroen Jazet zien hoe je dicht bij huis prachtige foto’s kunt maken. Hij maakt je deelgenoot van zijn fototrips die je zelf ook kunt maken. Je komt dan gegarandeerd thuis met prachtige beelden en bent een betere fotograaf geworden. We spraken met Jeroen Jazet. In het boek bezoekt Jeroen Jazet meer dan dertig fotogenieke locaties in Nederland en omstreken. Hij neemt je mee in zijn fotografisch werkproces. Hij legt uit hoe je op de locatie komt, waar je aan moet denken bij de voorbereiding, hoe je fotografisch te werk gaat, welke apparatuur je het beste kunt gebruiken en hoe je die inzet. Deze fotografische reisgids inspireert je om zelf op die locaties te gaan fotograferen.
Ondergelopen bunkers bij Rockanje, een fotogeniek object waarvan niet veel mensen het bestaan weten.
Hoe ben je op het idee gekomen voor dit boek? Jeroen Jazet: ‘Als fotograaf werk ik voor opdrachtgevers en daarbij probeer ik hun wensen zo goed mogelijk te vertalen in beeld. Om mezelf fris te houden ga ik één keer per jaar een paar dagen naar een fotogenieke locatie om daar vrij werk te maken. Daar bijt ik me dan helemaal in vast en kijk wat ik eruit kan halen. Dat doe ik om mijn portfolio te vullen op mijn website maar vooral voor mijn plezier. Ik vind het heerlijk om dan zonder enige restrictie in alle rust te kunnen fotograferen. Ik zie wel wat ik tegenkom en laat me leiden door intuïtie en inspiratie. Het boek is een weerslag van deze trips en het fotografisch proces om er al improviserend iets moois te maken.’ Lees verder Een fotografische reisgids voor bijzondere fotolocaties in Nederland→
Robert Theunissen werkte gedurende 22 jaar als hoofdredacteur voor diverse fotobladen. In 2011 zette hij het blad SHUTR op, dat ideeën en inspiratie bood voor fotografen en beeldliefhebbers. Tegenwoordig publiceert hij voor diverse media, schrijft teksten, begeleidt boekproducties en publicaties, organiseert evenementen en doet PR voor diverse opdrachtgevers.
Met het boek ‘Huisdieren fotograferen’ leer je de ideale werkwijze om ontroerende, lieve, prachtige en grappige foto’s van je huisdier te maken. Fotograaf en schrijver Mark Moed leert je alles over de juiste camera, hoe je die instelt en gebruikt, objectieven, verlichting, compositie en de perfectie ideeën voor schitterende foto’s. Daarnaast bespreekt hij adembenemende foto’s van topfotografen in de huisdierenfotografie en legt uit hoe ze gemaakt zijn. Zo leer je om zelf betere foto’s van je huisdier te maken. We spreken met Mark Moed over het fotograferen van huisdieren en over zijn boek.
Katten zijn moeilijk te dresseren. Je kunt ze het leukste fotograferen als ze spelen.
Fotogenieke honden…
Hoe ben jij geïnteresseerd geraakt in het fotograferen van gezelschapsdieren? Mark Moed: ‘Ik heb altijd huisdieren gehad en omdat ik fervent fotograaf ben en vaak camera’s moest testen voor magazines, waren het voor de hand liggende modellen. Naarmate ik me er meer in verdiepte, begon ik het leuker te vinden en daardoor groeide het uit tot een specialisme. Mijn vriendin en ik gaan vaak met onze hond wandelen in het park Stania State bij Leeuwarden. Dat is een prachtig park met mooie waterpartijen en bruggetjes, het ideale decor. Veel mensen laten daar hun hond uit, ook bijvoorbeeld hondenuitlaat-services met meerdere dieren. Als ik een fotogenieke hond zie, spreek ik de eigenaar aan en vraag of ik het dier mag fotograferen. De foto’s mail ik dan en dat waarderen die mensen. Vaak vragen ze om een afdruk.’ Lees verder Maak betere foto’s van je huisdier!→
Robert Theunissen werkte gedurende 22 jaar als hoofdredacteur voor diverse fotobladen. In 2011 zette hij het blad SHUTR op, dat ideeën en inspiratie bood voor fotografen en beeldliefhebbers. Tegenwoordig publiceert hij voor diverse media, schrijft teksten, begeleidt boekproducties en publicaties, organiseert evenementen en doet PR voor diverse opdrachtgevers.
In dit webinar leer je de ideale werkwijze om ontroerende, lieve, prachtige en grappige foto’s van je huisdier te maken. Fotograaf Mark Moed, auteur van het boek ‘Huisdieren fotograferen’, leert je alles over de juiste camera, hoe je die instelt en gebruikt, objectieven, verlichting, compositie en de perfectie ideeën voor schitterende foto’s. Daarnaast bespreekt hij adembenemende foto’s van topfotografen in de huisdierenfotografie en legt uit hoe ze gemaakt zijn.
Robert Theunissen (Van Duuren Media) vraagt hem het hemd van het lijf over de beste werkwijze om adembenemende foto’s van je huisdier te maken. Dit webinar zit boordevol tips en inspiratie zodat jij je huisdier fotografisch op een voetstuk kunt zetten.
Robert Theunissen werkte gedurende 22 jaar als hoofdredacteur voor diverse fotobladen. In 2011 zette hij het blad SHUTR op, dat ideeën en inspiratie bood voor fotografen en beeldliefhebbers. Tegenwoordig publiceert hij voor diverse media, schrijft teksten, begeleidt boekproducties en publicaties, organiseert evenementen en doet PR voor diverse opdrachtgevers.
Tom Meerman schreef het boek Het Lichtkwadrant voor al diegenen die de belichtingsdriehoek uitgelegd kregen, maar er niets van begrepen. Hij schreef het ook voor al de docenten die de driehoek probeerden uit te leggen, maar daar niet in slaagden. Diafragma, sluitertijd en ISO, de drie onderdelen van de belichtingsdriehoek. Tom Meerman miste één onderdeel: licht. Bij fotografie lijkt licht een logische factor, maar is dat blijkbaar niet. Veel beginnende fotografen raken verdwaald in die Bermudadriehoek. Tom Meerman veranderde de belichtingsdriehoek in een lichtkwadrant: ISO, Diafragma, Sluitertijd én Licht: het Lichtkwadrant. We spraken hem over de essentie van licht voor fotografie en voor het belichten van je foto’s.
Lichtmeters
Tom stalt een stel belichtingsmeters op tafel voor me uit. Die lichtmeters bestaan nog steeds, maar omdat elke camera tegenwoordig een prima, slimme lichtmeter heeft ingebouwd, zie je ze nog zelden. Dit is de manier waarop men ‘vroeger’ fotografeerde: met een lichtmeter het licht meten en vervolgens diafragma en sluitertijd instellen. Nu heb je een lichtmeter in je camera, die misschien nog meer kan dan alle lichtmeters die we hier voor ons hebben liggen… Lees verder Tom Meerman veranderde de belichtingsdriehoek in het lichtkwadrant…→
Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.
Als je met een smartphone fotografeert, kijk je vaak niet verder dan de standaardinstellingen. Zo blijft een groot gedeelte van wat er mogelijk is onderbelicht. Professioneel fotograaf Jeroen Jazet zocht uit wat je allemaal naar je hand kunt zetten en schreef er een boek vol eye-openers over. Daar kun je tips en trucs uit halen om al gauw enorm veel meer uit je smartphone te halen. met de informatie uit dit boek maak je betere foto’s met je smartphone en krijg je meer plezier in het fotograferen.
Voor avondopnamen gebruik je een statief voor de smartphone.
De fotografische mogelijkheden van een smartphone ontsluiten
Het is eigenlijk ongehoord dat mensen zo weinig gebruik maken van de fotografische mogelijkheden op hun smartphone. “Alleen al het meteen fotograferen vanaf het beginscherm zonder de camera-app te openen is al iets wat velen nalaten”, zegt Jeroen Jazet. “Je kunt daar sneller door klaarstaan waardoor je belangrijke momenten niet meer mist. Zo zijn er nog veel meer handigheden. “Mensen gebruiken vaak als excuus voor een minder geslaagde foto dat hij maar met een smartphone is gemaakt. Je kunt het vergelijken met de melding onder je e-mails dat ze zijn verstuurd met je smartphone. Dat rechtvaardigt de spelfouten die erin staan. Dat vind ik een verkeerde instelling, want je kunt met je smartphone juist prachtige beelden maken, daar wil ik mensen met dit boek op wijzen.
Als professioneel fotograaf liep ik tegen de onmogelijkheden van de smartphone aan. Toen ik me erin ging verdiepen, bleken veel daarvan gewoon op te lossen. Je kunt bijvoorbeeld handmatig scherpstellen, de sluitertijd en ISO naar je hand zetten, rasters instellen, een hulplijn voor de horizon en zebrastrepen als waarschuwing voor overbelichting of onscherpte. Bovendien kun je ter plekke mobiel beeldbewerken. Deze mogelijkheden zorgen ervoor dat je betere foto’s krijgt en ze zijn door de app-fabrikanten bovendien zeer gebruikersvriendelijk gemaakt. Ik denk dat minder dan een kwart van de mensen deze functies gebruik en daarom ontsluit ik ze in het boek.”
Met de filters in Snapseed voeg je eenvoudig wat meer drama toe. Gebruik ze subtiel voor het beste resultaat.
Standaard-app
Het eerste wat je met doen om meer succes te behalen is niet meer fotograferen met de standaard-app in je telefoon, maar met een externe app, bijvoorbeeld Adobe Lightroom. “Lightroom is gratis en ik behandel de mogelijkheden in het boek. Het meteen na de opname bewerken van je foto’s is ook een groot voordeel ten opzichte van een grote, professionele camera. Aan de hand van de twee belangrijkste apps: Snapseed en Lightroom, laat ik zien hoe je snel je foto’s kunt aanpassen (voor meer informatie over het gebruik van Snapseed kijk je HIER). Als je in JPEG fotografeert, kun je foto’s prachtig en snel verbeteren met Snapseed. Door middel van de creatieve filters en presets breng je een wow-factor in je foto’s en elke foto profiteert ervan als je de belichting optimaliseert. Lightroom zou iedereen eigenlijk moeten installeren. Het is gratis en het biedt de ideale combinatie van camera en beeldbewerking in één app. Een enorm voordeel is ook dat je ermee in het RAW-formaat kunt opnemen, wat je veel meer speelruimte geeft bij de belichting en minder kwaliteitsverlies bij het beeldbewerken.
Iets onderbelichten op de handmatige stand zorgt ervoor dat de reflecties beter uitkomen.
Fotogenieke onderwerpen
In het eerste gedeelte van het boek behandelt Jazet de basismogelijkheden en fotografie in het algemeen. Daarna volgen hoofdstukken over portretfotografie, landschap en close-up. “Ik heb me geconcentreerd op de meest gefotografeerde onderwerpen en geef daar de handigste werkwijze voor. Bij het fotograferen van een landschap, is de voorgrond bijvoorbeeld vaak te donker als je de lucht goed belicht, maar de lucht te licht als je de voorgrond goed hebt. Als je bijvoorbeeld een gebouw fotografeert met een reflectie, dan kun je die beter laten uitkomen als je ietsje onderbelicht. Als je gebruikmaakt van handmatig belichten kun je dat prachtig in de hand houden door alleen maar op het scherm te tikken en met schuifregelaars de belichting goed te zetten. Dat gaat heel gemakkelijk en ik laat zien hoe je het handig aanpakt.”
Scherpstellen
Handmatig scherpstellen is een mogelijkheid die je als smartphonefotograaf ook veel winst kan opleveren. “Een smartphone heeft geen diafragma”, zegt Jeroen. Het monteren van diafragmalamellen is natuurlijk niet goed mogelijk bij zo’n klein lensje en er wordt altijd gebruikgemaakt van de grootste lensopening. Toch kun je goed met de scherptediepte spelen door handmatig te bepalen waar je op scherpstelt. Dat is vooral bij close-up-opnamen erg handig. Als je bijvoorbeeld van dichtbij een bloem fotografeert, stelt de camera vaak op het verkeerde gedeelte scherp, bijvoorbeeld op wat het dichts bij de lens zit of juist op een object in de achtergrond. Daarbij kun je veel winst behalen als je handmatig scherpstelt. Ook dit is gewoon weer een kwestie van op het scherm tikken.
Een smartphone kan van zeer dichtbij opnemen. Dat schept grote mogelijkheden voor close-upfotografie.
Close-up
Echte macrofoto’s maken met een smartphone is niet mogelijk, maar daar staat tegenover dat je veel dichter bij je onderwerp kunt komen dan met een spiegelreflex of systeemcamera. “Het onderwerp kun je vanaf zes of zeven centimeter fotograferen, terwijl je met een gewoon objectief algauw twintig tot dertig centimeter afstand moet houden. Dat biedt op de telefoon prachtige mogelijkheden voor dichtbij-fotografie. Je kunt beginnen met door je huis lopen en dan verschillende onderwerpen van dichtbij opnemen. Munten, objecten in je huiskamer of kantoor, bijvoorbeeld een detail van je bureaulamp. Als je op deze manier op beeld jaagt, gaat er een wereld voor je open. De trucs die je in je eigen juis toepast en leert, kun je later op locatie ook goed gebruiken.
Een groot voordeel van de smartphone is dat hij overal onder- en tussen te steken is omdat het zo’n plat apparaat is. Je kunt daardoor onderwerpen fotograferen die je met een grote camera wel kon vergeten. Ik geef tips over hoe je ze vindt en het fotograferen ervan aanpakt. Betere foto’s maken met je smartphone is vaak ook een kwestie van de juiste mindset. Daar besteed ik ook veel aandacht aan in het boek. Ik laat zien hoe je anders kunt waarnemen en daar betere foto’s door maakt. Die close-up aanpak is daarvan een voorbeeld.
Als je thuis oefent met close-up opnamen, zet je die kennis creatief in op locatie.
Portret
Het boek besteedt niet alleen aandacht aan apps en techniek, maar er worden ook veel algemene fotografische tips gegeven. Bijvoorbeeld over hoe je met het aanwezige licht moet omgaan. “Bij portretten kan bewust omgaan met het licht enorm veel kwaliteitsverbetering opleveren. Veel mensen gaan bijvoorbeeld voor hun onderwerp staan en drukken dan af, zelfs als iemand voor een raam met veel licht staat. Ik laat zien hoe je de lichtwerking begrijpen en door het veranderen van je standpunt of de opnamehoek al snel veel betere portretten krijgt. Loop bijvoorbeeld simpelweg eens om je model heen en kijk waar het licht het beste is. Of bepaal in een interieur waar het licht het mooist is en de achtergrond het rustigst. Betere portretten liggen dan binnen handbereik.”
Op een vakantiebestemming loont het de moeite om een fotogenieke locatie meerdere malen te bezoeken totdat het licht ideaal is.
Beperkingen
Voor online toepassingen zijn de foto’s uit je smartphone uitstekend geschikt, maar het apparaat heeft ook zijn beperkingen. De kwaliteit van smartphones doet nog steeds onder voor wat je uit een spiegelreflex of systeemcamera kunt halen. “Bij voldoende licht valt het mee, maar als je een foto op je scherm uitvergroot of je drukt hem af, dan zie je duidelijk dat de scherpte wat wolliger is, er minder details zijn en er vaak ook meer ruis is ontstaan. Daarnaast is het onhandig dat je met een smartphone niet kunt in- of uitzoomen. Het mooie is dat smartphones voortdurend worden verbeterd. Zo worden de sensors beter en bij de nieuwere modellen zijn meer lenzen ingebouwd waardoor je wel groothoek- of tele-opnamen kunt maken. Er zullen nog veel meer verbeteringen volgen en de smartphone zal een steeds betere camera worden. Als je dit boek leest, ben je klaar voor de toekomst.”
Leuke trucs die je met een camera-app kunt uithalen: dezelfde persoon meerdere malen in beeld.
De meeste mensen gebruiken maar een kwart van de fotografische mogelijkheden op hun smartphone. In ‘Smartphone fotografie‘ leert professioneel fotograaf Jeroen Jazet je alle mogelijkheden waardoor je veel betere foto’s gaat maken met je smartphone. Het is een boek vol eye-openers met geweldige tips en trucs, ook op algemeen fotografisch gebied. Daardoor maak je betere foto’s maakt met de camera die je altijd bij je hebt en beleeft daar meer plezier aan. Bestel het boek hier.
Robert Theunissen werkte gedurende 22 jaar als hoofdredacteur voor diverse fotobladen. In 2011 zette hij het blad SHUTR op, dat ideeën en inspiratie bood voor fotografen en beeldliefhebbers. Tegenwoordig publiceert hij voor diverse media, schrijft teksten, begeleidt boekproducties en publicaties, organiseert evenementen en doet PR voor diverse opdrachtgevers.
Om niet als een soort Yeti in een schaduwwereld te zitten is het zaak eens te kijken naar verlichting en webcam voor thuiswerkers. Of beter: de combinatie daarvan. Onderstaande tekst is afkomstig uit mijn boek Effectief thuiswerken en online vergaderen.
Het is misschien niet iets waar je direct over nadenkt. Maar wat zeker als technisch aspect aandacht behoeft, is de verlichting in je werkkamer. Net als de nieuwslezer op tv, wil je ook dat jij goed zichtbaar bent voor anderen. Je wilt dus niet lijkbleek overkomen, omdat je iets te witte lampen hebt. Of andersom: wegvallen in de achtergrond door gebrek aan verlichting.
Je wilt ook niet in een permanent flikkerend licht zitten, dankzij led- of tl-lampen. Beide soorten verlichting kunnen vervelende flikkering geven omdat de frequentie waarmee dat licht brandt – ik zal je niet met technische details vermoeien – bijna synchroon loopt met de framerate van een videostream. Wat je ziet is flikkering in het videobeeld. Kijk je daar langere tijd naar, dan wordt dat behoorlijk irritant en niet minder amateuristisch. Lees verder Verlichting en webcam voor thuiswerkers→
Victor Peters is docent-onderzoeker ICT & Creative Technologies aan een hogeschool en geeft lectures en workshops in binnen- en buitenland. Hij schreef ruim tachtig boeken over ICT, media en internet en blijft altijd zoeken naar nieuwe mogelijkheden om schijnbaar complexe technologie toegankelijk te maken voor een groot publiek. Zijn belangrijkste boodschap: ‘Programmeren is geen technisch vak, het is een creatief vak dat iedereen kan leren.’ De boeken van Victor vind je HIER.
Foto’s importeren van een camera in macOS is in een handomdraai geregeld dankzij een standaard met Apple’s besturingssysteem meegeleverd tooltje.
MacOS barst van de handige meegeleverde hulpmiddelen. U treft er velen uitgebreid van aan in mijn boek Ontdek macOS Big Sur. Hieronder volgt een klein deel daaruit, met als thema de handige Fotolader, een onmisbaar hulpje voor een ieder met een digitale camera! Fotolader bewaart de foto’s standaard in de map Afbeeldingen. Kies onder aan het venster Importeer naar, Andere als u de foto’s op een andere locatie wilt bewaren. Maak desgewenst een nieuwe map om de serie foto’s bij elkaar te bewaren. Lees verder Foto’s importeren van een camera in macOS→
Bob Timroff informeert al zijn leven lang mensen over internet. Hij publiceert in vakbladen, geeft lezingen, is werkzaam als docent en hij is een fervent Mac-bezitter. De boeken van Bob vind je hier.
Als portretfotograaf is het meestal je doel om je onderwerpen er op hun best uit te laten zien. Je kunt elk objectief gebruiken dat je al hebt om een portret te maken. Er zijn ook speciale objectieven die veel flatterender zijn voor portretten, zozeer zelfs dat ze ‘portret-objectieven’ worden genoemd. Scott Kelby bespreekt hier zijn twee favoriete portret-objectieven. De beste objectieven voor portretfotografie…
70–200mm f/2.8
Geschikte portret-objectieven zijn vrijwel altijd teleobjectieven. Door het perspectief en de compressie die deze langere objectieven weergeven, zien mensen er supergoed uit. Mijn favoriet objectief voor portretten is een 70–200mm f/2.8 en voor de beste resultaten fotografeer ik meestal rond de 150 mm tot 200 mm (de minimum brandpuntsafstand van 70 mm is eigenlijk net te weinig voor portretten, dus vermijd ik het fotograferen op 70 mm). Hoeveel ik voor portretten ook houd van deze 70–200mm f/2.8, is het een zwaar objectief en het is behoorlijk duur. Daarom raad ik vrienden aan om de f/2.8-versie te laten voor wat die is en in plaats daarvan de 70–200mm f/4 te kopen. Die is ongeveer half zo zwaar en kost ook maar de helft, maar het is nog steeds een zeer scherp objectief en het maakt prachtige portretten, omdat het meer draait om de compressie die wordt veroorzaakt door het fotograferen met een lang objectief dan om het diafragma. Lees verder De beste objectieven voor portretfotografie→
Scott Kelby is de bestverkopende auteur ter wereld van boeken over fotografische technieken. Hij is tevens hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Lightroom Magazine, producer van LightroomKillerTips.com, hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Photoshop User en presentator van de invloedrijke wekelijkse live-talkshow over fotografie The Grid. Scott is ook algemeen directeur van KelbyOne.com en geeft over de hele wereld workshops over fotografie en Lightroom. Hij is bekroond auteur van meer dan 90 boeken, waaronder Photoshop voor Lightroom-gebruikers, de reeks Scott Kelby over digitale fotografie; Het grote flitserboek en Het Adobe Photoshop Lightroom Classic boek voor digitale fotografen. Al zijn boeken vind je HIER.
Als je je EOS-camera verbonden hebt met je telefoon/tablet, dan kun je met de Canon Camera Connect-app leuke dingen doen. In deze blogpost beschrijven we de mogelijkheden van Canon Camera Connect. Dit is het vervolg op de blogpost Een Canon EOS camera verbinden via wifi of bluetooth.
Foto’s bekijken en delen
Overzicht van de interface van Camera Connect (januari 2021).
Duidelijk is dat je foto’s op je camera met de optie Images on camera direct kunt bekijken op je telefoon of beter een tablet, want dat is een groter scherm. Zo kan je publiek meteen genieten van foto’s die je net genomen hebt. Ook kun je foto’s in een klein formaat downloaden naar je telefoon/tablet en van daaruit delen op sociale media via je thuisnetwerk of via je databundel. Omdat de Wi-Fi-koppeling tussen camera en telefoon/tablet lokaal is, kun je vanuit de meest verre uithoek van de wereld – mits er een data/telefoonverbinding is – je foto’s direct vanuit het veld versturen, zodat het thuisfront bijna live aanwezig kan zijn.
Pieter Dhaeze is zelfstandig vormgever en fotograaf. Hij publiceert zijn praktische kennis en ervaringen via educatieve artikelen in diverse landelijke tijdschriften en op websites. Ook geeft hij trainingen en workshops in zijn studio of op locatie en op aanvraag lezingen in boekhandels en bij bedrijven. De boeken van Pieter vind je hier.
Sinds 2012 hebben bijna alle midrange EOS-modellen ingebouwde wifi. En met die functionaliteit heeft Canon tevens een gratis app in de App Store en Google Play geplaatst, zodat je zo’n camera eenvoudig kunt verbinden met je telefoon/tablet. De naam en functionaliteit van deze app is diverse malen veranderd, maar de huidige versie is redelijk definitief en te vinden onder de naam Camera Connect. De wijze van koppeling van camera en telefoon heeft een ontwikkeling doorgemaakt van handmatig tot bijna automatisch. We onderscheiden in deze paragraaf drie methoden, zodat je met alle EOS-camera’s met wifi een geslaagde verbinding kunt opzetten. Basis van alle methoden is dat de camera een eigen wifihotspot opzet en dat daarmee direct verbonden kan worden met telefoon/tablet.
Handmatig
NFC
Bluetooth
TIP •Voordat je een van onderstaande methoden gaat proberen, is het misschien raadzaam om alle draadloze instellingen van je camera te wissen, zodat je met een schone lei begint. Kijk even in de handleiding van je camera hoe je dit voor jouw specifieke model EOS moet doen.
Handmatig
Installeer de app Camera Connect op je telefoon/tablet en zet de wifi van je camera aan. Allereerst moet de wifi van je camera een naam krijgen, waarmee je zijn hotspot straks in het lijstje ziet van wifipunten op je telefoon. Soms gebeurt die naamgeving automatisch. Heeft je camera een wifinaam dan kun je in het volgende venster op je camera kiezen voor verbinding met telefoon/tablet. Er volgt dan een serie vensters die je gewoon met OK kunt bevestigen tot je een schermpje krijgt met de encryptiesleutel van de hotspot.
Dan moet je je telefoon er even bijpakken en naar Instellingen, Wifi gaan. Daar zie je als het goed is de hotspot van je camera en je tikt op verbinden. Geef als wachtwoord de encryptiesleutel op, die je op de achterzijde van je camera ziet. Tik vervolgens op OK op de camera, zodat camera en telefoon/tablet direct met elkaar verbonden zijn. Open de app Camera Connect en geef daarin aan dat je wilt verbinden met je camera. Als alles goed gegaan is hoef je deze procedure maar één keer uit te voeren. De volgende keer dat je de wifi aanzet op de camera, dan kies je deze wifi op je telefoon/tablet (geen encryptiesleutel meer nodig) en start de app.
Enkele schermpjes bij het opzetten van een wifikoppeling tussen camera en telefoon/ tablet. Midden: met een schone lei beginnen. Rechts: wifihotspotnaam met wachtwoord.
Is Camera Connect actief en zijn camera en telefoon/tablet verbonden, dan kun je je camera nu besturen vanaf je telefoon/tablet. Dat wil zeggen dat je foto’s van je camera kunt terugkijken op je telefoon/tablet en eventueel downloaden om ze vervolgens te delen via Instagram, Twitter of Facebook. En dat je je telefoon/tablet kunt gebruiken als afstandsbediening met het zoekerbeeld op je telefoon/tablet. Dit heet remote shooting en is echt enorm handig om vanuit moeilijke standpunten of vanaf grote afstand (vogels, wildlife) toch geslaagde opnamen te maken.
TIP •Als je een wifiverbinding tussen camera en telefoon/tablet hebt opgezet in het voorkeursnetwerk in huis, dan bestaat de kans dat wanneer slaapstand geweest zijn, de directe wificonnectie is verbroken en je telefoon/tablet weer aan het thuisnetwerk hangt. Je moet dan opnieuw verbinden met de camera. Zet de slaapstand van camera en/of telefoon dus tijdelijk uit als dit je vaak overkomt.
NFC
Bij de handmatige methode om camera en telefoon/tablet met elkaar te verbinden moet je elke keer als je dit wilt doen, de wifihotspot selecteren op je telefoon/ tablet en dit vanuit de app Camera Connect bevestigen. Dat kan handiger als zowel je EOS als je telefoon/tablet voorzien zijn van NFC. De procedure wordt dan veel eenvoudiger. Start Camera Connect op je telefoon/tablet en zorg dat NFC actief is op beide apparaten. Houd de rug van de telefoon tegen het NFC-logo op de buitenzijde van je EOS. Camera en telefoon/tablet zullen automatisch worden gekoppeld en de app zal meteen operationeel zijn.
Verbinden via NFC en de voortgang op een telefoon (l).
TIP •iPhone en iPad ondersteunen geen NFC en je kunt ze dus niet op deze snelle manier verbindenmet je EOS. Je zult dan de handmatige methode moeten gebruiken. Of eventueel de onderstaande methode met Bluetooth. Dan moet je camera natuurlijk ook over Bluetooth beschikken.
Bluetooth
Een nadeel van een wifiverbinding is dat het redelijk veel stroom vraagt van zowel camera als telefoon/tablet. Ook wanneer je niet aan het fotograferen of terugkijken bent. Canon heeft daarom zijn nieuwste EOS-camera’s uitgerust met Bluetooth LE. Omdat ook alle telefoons/tablets (Android .n iOS) over Bluetooth beschikken is deze koppeling veel universeler dan NFC .n vraagt het minder stroom. Nadeel is dat de bandbreedte (dataoverdracht) kleiner is en je alleen een simpele communicatie hebt tussen twee apparaten.
Een Bluetooth-verbinding hoef je maar een keer vanuit de Camera Connect-app op te zetten (pairing) en vanaf dat moment zullen de twee apparaten elkaar altijd automatisch blijven zien met laag stroomverbruik. Via de app kun je je telefoon/tablet dan gebruiken als gewone afstandsbediening. Wil je foto’s terugzien op je telefoon/tablet of remote live shooting gebruiken, dan zal de app er automatisch voor zorgen dat de wifi wordt ingeschakeld voor de benodigde bandbreedte. Verbreek je daarna de wifi, dan zal de Bluetooth ervoor zorgen dat de apparaten toch gekoppeld blijven.
Zo verbind je dus een Canon EOS Camera met wifi of bluetooth. Wat voor leuke dingen kun je dan doen met de Canon Camera Connect app? Dat lees je in DEZE blogpost.
Bovenstaande blogpost is een uittreksel uit mijn Handboek Canon EOS, voor het EOS D-, EOS M- en EOS R-systeem. In dit Handboek Canon EOS staat zo veel mogelijk van die specifieke EOS-functionaliteit verzameld, aangevuld met een vleugje basiskennis fotografie en veel trucs en tips, extra toegelicht met ruim 70 videotutorials. Zo zal iedere vrijetijdsfotograaf met een EOS-camera betere foto’s kunnen maken en meer plezier hebben van zijn of haar fotografie. Tevens wordt in dit Handboek aandacht besteed aan onderwerpen als lenzen, flitsen, video, software en ook foto’s delen en printen; allemaal aspecten van de fotografie waarbij Canon met een uitgebreid aanbod aan producten en diensten een belangrijke rol kan spelen.
Pieter Dhaeze is zelfstandig vormgever en fotograaf. Hij publiceert zijn praktische kennis en ervaringen via educatieve artikelen in diverse landelijke tijdschriften en op websites. Ook geeft hij trainingen en workshops in zijn studio of op locatie en op aanvraag lezingen in boekhandels en bij bedrijven. De boeken van Pieter vind je hier.
Een van de belangrijkste oorzaken van een onscherpe foto als je uit de hand fotografeert, is beweging van de camera. De sluitertijd mag dan ten opzichte van het brandpunt van de lens niet ‘te lang’ zijn. Dit wordt bepaald door de brandpuntsluitertijdregel, te weten t=1/(2*f). Dus bij een brandpunt van f=100mm betekent dat dat de sluitertijd korter moet zijn dan t=1/(2*100) = 1/200s. Als je bij f=100mm met langere sluitertijden werkt, zoals 1/100s of 1/50s, dan wordt de kans dus groot dat de foto bewogen is. Je moet dan de belichting aanpassen (hogere ISO of groter diafragma) of een statief gaan gebruiken. Als je gebruik kunt maken van beeldstabilisatie dan worden ineens langere sluitertijden mogelijk.
Pieter Dhaeze is zelfstandig vormgever en fotograaf. Hij publiceert zijn praktische kennis en ervaringen via educatieve artikelen in diverse landelijke tijdschriften en op websites. Ook geeft hij trainingen en workshops in zijn studio of op locatie en op aanvraag lezingen in boekhandels en bij bedrijven. De boeken van Pieter vind je hier.
Eigenlijk zijn er in de fotografie nog maar twee zinvolle filters die echt de moeite waard zijn om te gebruiken: het polarisatiefilter en het grijsverkloopfilter. Ze zijn niet goed in softaware te imiteren en daarom vind je ze vaak op de camera van professionals. We geven je hier een paar tips over de mogelijkheden.
Met het polarisatiefilter haal je reflecties weg. Ook van lciht op opppervlakken, daardoor lijken kleuren helderder.
Scott Kelby is de bestverkopende auteur ter wereld van boeken over fotografische technieken. Hij is tevens hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Lightroom Magazine, producer van LightroomKillerTips.com, hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Photoshop User en presentator van de invloedrijke wekelijkse live-talkshow over fotografie The Grid. Scott is ook algemeen directeur van KelbyOne.com en geeft over de hele wereld workshops over fotografie en Lightroom. Hij is bekroond auteur van meer dan 90 boeken, waaronder Photoshop voor Lightroom-gebruikers, de reeks Scott Kelby over digitale fotografie; Het grote flitserboek en Het Adobe Photoshop Lightroom Classic boek voor digitale fotografen. Al zijn boeken vind je HIER.
Scherptediepte is van het grootste belang als je wilt dat je foto’s er professioneel uitzien. Met een onscherpe achtergrond, maakt je foto meer indruk. Je leidt de blik van de beschouwer dan naar het onderwerp en de aandacht wordt minder getrokken naar onbelangrijke beeldgedeelten. Hoe stel je snel het juiste diafragma in?
Met een klein diafragma, zoals f/11 of f/16, krijg je alles ragscherp in beeld.
Diafragmavoorkeuze
Wat ik zo leuk vind aan de modus diafragmavoorkeuze, is dat ik het diafragma kan kiezen dat ik wil en dat mijn camera automatisch de juiste sluitertijd kiest om een goed belichte foto te maken. De sluitertijd is dus een ding waar ik me over het algemeen geen zorgen over hoef te maken, tenzij ik fotografeer bij erg weinig licht. Als ik niet hoef te rommelen met camera-instellingen, betekent dit dat ik me kan concentreren op dingen die er echt toe doen, zoals compositie en de kwaliteit van het licht. Het fotograferen in de modus diafragmavoor- keuze geeft me dus de vrijheid om precies dat te doen: focussen op de belangrijke dingen. En daarom raad ik vrienden altijd aan om te fotograferen in de modus diafragmavoorkeuze: laat je camera de ingewikkelde dingen voor je doen, zodat jij vrij bent om creatiever te zijn.
Met Diafragmavoorkeuze, of de A-stand, kun je bij elk fotografisch onderwerp de scherptediepte regelen.
Scherptediepte
Eigenlijk zou je als fotograaf bij elk onderwerp als eerste het juiste diafragma moeten instellen. Bij het vliegtuig hierboven wil je alles scherp hebben: daar stel je een kleine opening in. Bij portretten gebruik je een grotere opening om de achtergrond scherp te krijgen. Het instellen van het juiste diafragma is veel gemakkelijker dan je denkt. Zet je camera een week op de A-stand, diafragmavoorkeuze, en je boekt binnen een paar dagen van fotograferen al enorme winst en je foto’s zien er stukken beter uit. Je krijgt meer inzicht in je onderwerpen en in de bediening van de camera. Dat zijn punten die je enorm van pas zullen komen. Hoe begin je daarmee?
Je gebruikt hoofdzakelijk maar twee diafragmareeksen. Een laag getal, zoals f/2.8 of f/4 als je bijvoorbeeld alleen een persoon scherpt wilt hebben en f11 of f/16 als je veel in beeld scherp wilt (rechts).
Twee diafragmareeksen
Als je je nu afvraagt welk diafragma je moet gebruiken voor wat je gaat fotograferen, heb je hier iets om over na te denken dat zou kunnen helpen: voor het grootste deel gebruiken we meestal maar twee reeksen diafragma’s. We gebruiken diafragma’s met een hoog getal, zoals f/11 of f/16, wanneer we alles op de foto scherp willen hebben, van voor naar achter (zoals hierboven rechts te zien). We gebruiken diafragma’s met een laag getal, zoals f/2.8 of f/4, wanneer we ons onderwerp scherp willen hebben (zoals bijvoorbeeld een persoon, een standbeeld of een ander object) en de achtergrond erachter zacht en onscherp (zoals je hier- boven aan de linkerkant ziet).
f/8?
Waar gebruik je al die andere diafragma’s, zoals f/8, dan voor? Voor niet veel. Ik heb die tussenliggende diafragma’s de ‘het kan me niet schelen’-diafragma’s genoemd. Naarmate je vordert in je fotografie, zullen zich bepaalde momenten voor- doen waarop je sommige van die andere diafragma’s moet gebruiken, maar ik denk dat het nuttig is om van tevoren een goede uitgangspositie te kennen voor het kiezen van je diafragma. Dus onthoud wat ik zojuist heb besproken: hogere getallen betekenen dat er veel op de foto scherp zal zijn, lagere getallen zorgen ervoor dat de achtergrond onscherp wordt. Met het fotograferen op de A-stand kun je niet vroeg genoeg beginnen.
Bonustip
Als je flitst is de sluitertijd vaak vast. Meet met de belichtingsmeter het omgevingslicht en stel daar het diafragma op in. Dan wordt je achtergrond beter belicht en je flitsfoto veel mooier.
Deze blogpost Snel het juiste diafragma instellen is afkomstig uit mijn boek ‘Het beste van Scott Kelby over digitale fotografie’. Dit boek staat boordevol met dit soort tips. Op elke pagina wordt één tip besproken waar je meteen mee aan de slag kunt om je fotografie te verbeteren. Bestel het boek hier. Een andere tip Zo maak je betere flitsfoto’s vind je HIER op dit blog. Nog een tip De zeven doodzonden van landschapsfotografie vind je HIER. Ik leg je HIER uit hoe je de mooiste zonsondergangen kunt fotograferen.
Scott Kelby is de bestverkopende auteur ter wereld van boeken over fotografische technieken. Hij is tevens hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Lightroom Magazine, producer van LightroomKillerTips.com, hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Photoshop User en presentator van de invloedrijke wekelijkse live-talkshow over fotografie The Grid. Scott is ook algemeen directeur van KelbyOne.com en geeft over de hele wereld workshops over fotografie en Lightroom. Hij is bekroond auteur van meer dan 90 boeken, waaronder Photoshop voor Lightroom-gebruikers, de reeks Scott Kelby over digitale fotografie; Het grote flitserboek en Het Adobe Photoshop Lightroom Classic boek voor digitale fotografen. Al zijn boeken vind je HIER.
Met de camera’s en flitsers van tegenwoordig kun je prachtige ingeflitste foto’s maken. Onderstaande tips helpen je om je beter te leren flitsen. De tips voor betere flitsfoto’s komen uit mijn boek ‘Het beste van Scott Kelby over digitale fotografie’. Het boek staat vol met dit soort tips op elk fotografisch gebied.
Let op je diafragma
Bij geflitste foto’s van mensen is de achtergrond vaak een diep zwart gat. Dat komt doordat de camera bij de bak licht die een flitser geeft, vaak een kleine diafragma-opening kiest. Gebruik je F5,6 als uitgangsdiafragma, dan is de achtergrond op een flitsfoto beter belicht. Tijdens het fotograferen, kun je nog experimenteren met het diafragma om te kijken wat het mooiste effect geeft.
De ingebouwde flitser geeft hard licht en de kans op rode ogen is groot. Als je het vermogen ervan terugneemt, worden de resultaten mooier.
Scott Kelby is de bestverkopende auteur ter wereld van boeken over fotografische technieken. Hij is tevens hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Lightroom Magazine, producer van LightroomKillerTips.com, hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Photoshop User en presentator van de invloedrijke wekelijkse live-talkshow over fotografie The Grid. Scott is ook algemeen directeur van KelbyOne.com en geeft over de hele wereld workshops over fotografie en Lightroom. Hij is bekroond auteur van meer dan 90 boeken, waaronder Photoshop voor Lightroom-gebruikers, de reeks Scott Kelby over digitale fotografie; Het grote flitserboek en Het Adobe Photoshop Lightroom Classic boek voor digitale fotografen. Al zijn boeken vind je HIER.
Voor het perfect scherpstellen van een foto zijn er een paar zeer handige trucs. Hieronder legt ik je uit waar je op moet letten om elke foto haarscherp te krijgen. De tips komen uit mijn nieuwste boek ‘Het beste van Scott Kelby over digitale fotografie’. Daarin staat op elke bladzijde één enkel concept dat jou fotografisch beter maakt. Beter scherpstellen: scherpere foto’s
Op ISO 200 geeft de camera een ragfijne scherpte die hier door het verhoogde contrast door flitslicht nog prominenter wordt.
Soms denken mensen dat ze dure objectieven nodig hebben om scherpe foto’s te krijgen. Peperdure objectieven hebben inderdaad vaak een betere scherpte, maar tegenwoordig kun je met een kitlens al ragscherpe foto’s maken. Dat je de camera-instellingen in de vingers hebt, is veel belangrijker voor het bereiken van de ideale scherpte. Diafragma, sluitertijd en ISO hangen altijd met elkaar samen en voor de beste scherpte moet je leren wat de beste combinatie van deze ingrediënten is. Lees verder Beter scherpstellen: scherpere foto’s→
Scott Kelby is de bestverkopende auteur ter wereld van boeken over fotografische technieken. Hij is tevens hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Lightroom Magazine, producer van LightroomKillerTips.com, hoofdredacteur en uitgever van het tijdschrift Photoshop User en presentator van de invloedrijke wekelijkse live-talkshow over fotografie The Grid. Scott is ook algemeen directeur van KelbyOne.com en geeft over de hele wereld workshops over fotografie en Lightroom. Hij is bekroond auteur van meer dan 90 boeken, waaronder Photoshop voor Lightroom-gebruikers, de reeks Scott Kelby over digitale fotografie; Het grote flitserboek en Het Adobe Photoshop Lightroom Classic boek voor digitale fotografen. Al zijn boeken vind je HIER.
Het samenvoegen van de scherpe delen van een reeks foto’s gemaakt voor focus stacking kan op twee manieren: handmatig met een fotobewerkingsprogramma dat lagen ondersteunt of automatisch met speciale software. De eerste methode is bedoeld voor de gevorderde gebruikers van bijvoorbeeld Photoshop Elements of Paint Shop Pro Photo. Met speciale software kan iedereen uit de voeten, mits de foto’s goed genomen zijn. We geven hier een voorbeeld van het samenvoegen met Photoshop.
Handmatig samenvoegen
De werkwijze in een fotobewerkingsprogramma is theoretisch eenvoudig, maar praktisch een nauwkeurig werkje. Open de foto waarbij het achterste scherpstelpunt is gekozen. Open nu ook de andere foto’s en kopieer deze in hun geheel in de juiste volgorde als nieuwe laag in de eerst geopende foto, zodat ze exact op elkaar liggen. In het paneel Lagen van Photoshop kunt u zien dat de foto’s als lagen boven elkaar liggen. Tevens kunt u de volgorde eventueel wijzigen door de lagen in dit paneel te verslepen. Lees verder Samenvoegen van foto’s gemaakt voor focus stacking→
Pieter Dhaeze is zelfstandig vormgever en fotograaf. Hij publiceert zijn praktische kennis en ervaringen via educatieve artikelen in diverse landelijke tijdschriften en op websites. Ook geeft hij trainingen en workshops in zijn studio of op locatie en op aanvraag lezingen in boekhandels en bij bedrijven. De boeken van Pieter vind je hier.
Analoog fotograferen is weer helemaal terug. Het leek er even op dat digitale fotografie al de oude technieken om foto’s te maken overbodig had gemaakt. Maar de charme van het werken met oude camera’s, film, chemie en een donkere kamer waar de spanning van het wachten op het resultaat deel van uit maakt, is weer populair bij een jonge generatie fotografen. Eduard de Kam schreef het boek Focus op fotografie: Analoge fotografie om die nieuwe generatie fotografen wegwijs te maken in analoge technieken. We spraken met hem over de beweegredenen van die nieuwe generatie analoge fotografen, over de verschillen tussen analoog en digitaal en over de markt voor 2de-hands analoge camera’s.
