Dwingt Windows 11 je tot nieuwe hardware? Geen paniek. Voor het eerst in de computergeschiedenis is overstappen van Windows naar Linux zo eenvoudig dat zelfs je oma het kan. Vergeet alles wat je dacht te weten over ingewikkelde commando’s en eindeloze configuraties – moderne Linux-distributies werken gewoon. En het beste nieuws? Je hoeft vrijwel geen afscheid te nemen van je vertrouwde software. In dit artikel laten we zien hoe je stap voor stap kunt overstappen van Windows naar Linux zonder hoofdpijn, kosten of gedoe. Van je mailprogramma tot je favoriete games – alles wat je nu gebruikt, werkt straks ook onder Linux.

Drie redenen om verder te lezen:

• Je games draaien gewoon door – Steam zorgt ervoor dat vrijwel al je Windows-games ook onder Linux werken, zonder gedoe 
• Windows 11 kun je alsnog installeren – zelfs op computers die er ‘niet geschikt’ voor zijn, via een slimme virtualisatie-truc
• LibreOffice heeft functies die Microsoft Office niet eens heeft – en je hoeft er geen cent voor te betalen

E-mail: Thunderbird regelt alles (of gebruik gewoon je browser)

Veel Windowsgebruikers maken allang gebruik van het welbekende Thunderbird. In dat geval hoef je weinig te doen. Als je straks een Linux-systeem neerzet (daarmee bedoelen we: Linux installeren op de Windowscomputer die nu voor je staat…), hoef je alleen daarop Thunderbird nog te installeren. Vaak is dat zelfs standaard al geregeld. Dan de Thunderbird mailmap importeren in je Linux-Thunderbird en klaar. Gebruik je alleen gMail, dan zou je zelfs kunnen overwegen mailsoftware in z’n algemeen vaarwel te zeggen en simpelweg de webinterface van die dienst in je browser te gebruiken, werkt net zo makkelijk. En mocht je met alle geweld toch iets als Outlook willen blijven gebruiken: ook die is in ofwel gratis (thuisgebruik) of betaald in webvorm beschikbaar via deze link.

Browsen: Alle bekende browsers werken gewoon

Wat browsers betreft is elke bekende browser onder Linux beschikbaar. Kwestie van installeren en gáán dus. Mocht je je bookmark-verzameling van je oude Windows-installatie mee willen nemen, dan exporteer je deze vanuit de Windows-browser. En importeer je ze weer op de Linux-computer. Voor al die transfer-acties kun je een USB-geheugenstick gebruiken of – beduidend sneller – een USB-SSD. En als je een NAS hebt staan gebruik je die als tussenstation.

Microsoft Office adieu? LibreOffice is gratis én beter

Een pijnpuntje is voor sommige mensen Microsoft Office. Maar feitelijk is dit voor de meeste gebruikers ook iets waar ze niet al te lang over na zouden moeten denken. Tenzij je in een groot bedrijf met tal van heel specifieke procedures, sjablonen en functies werkt, maakt het anno nu niets meer uit in welke Office-toepassing je je spullen maakt. LibreOffice omvat sowieso de ‘bekende’ drie in de vorm van een tekstverwerker, spreadsheet en presentatieprogramma. Plus tal van extra’s die je in Microsoft Office niet eens aantreft. Importeren en exporteren naar Microsoft Office bestandsformaten is evenmin een probleem. Maar beter en verstandiger is het om bestanden te bewaren in het Open Document-formaat. Dat is honderd procent toekomstbestendig.

Wil je iets als een brief, scriptie of rapport delen, dan kies je – ook onder Microsoft Office! – het best voor exporteren naar PDF. In dat geval weet je honderd procent zeker dat de ontvanger het document in exact dezelfde opmaak ziet als jij bedoeld hebt. Bovendien kun je het desgewenst met een wachtwoord beveiligen zodat niemand er ongewenste wijzigingen in door kan voeren. En wil je toch om wat voor reden eens een keer gebruik maken van Microsoft Office, dan kun je altijd de cloudversie gebruiken, die wordt met de dag completer (https://www.microsoft.com/nl-nl/microsoft-365/free-office-online-for-the-web).

Photoshop-alternatieven die je geld besparen

Voor de meeste mensen zijn daarmee de grootste zorgpunten afgedekt. Voor fotobewerking kun je The Gimp gebruiken, eveneens open source. Werkt ook onder Windows, dus je kunt je er nu alvast in bekwamen. Voor Lightroom zijn diverse alternatieven beschikbaar, waaronder bijvoorbeeld Darktable of desnoods het betaalde Aftershot van Corel. In beide gevallen ben meteen je af van het vervelende betaalmodel van Adobe. Zippen en unzippen van bestanden is tegenwoordig alweer sinds jaar en dag een functie die in elk voorkomend besturingssysteem aanwezig is. Kortom: nu je mail, browser en Office-taken geregeld zijn kun je verder gaan kijken. Iets als Signal heeft ook voor Linux een bureaublad-app (https://signal.org/download/linux/), voor het bekijken van PDF’s hoef je niets te installeren (viewer standaard ingebouwd).

Gaming onder Linux: Steam maakt het mogelijk

Verrassend genoeg is er ook meer dan genoeg ademruimte wat gamen betreft. Dit dankzij Steam. Door een razendsnelle real-time conversietool draait het overgrote deel van Windows-spellen inmiddels ook moeiteloos onder Linux. Enige kink in de kabel daar is, dat sommige vervelende spellenproducenten niets anders toestaan dan Windows als platform. Er gebeurt dan iets heel vreemds, zo hebben wij ervaren: alles werkt, je kunt je oude gebruikersaccount (als die van toepassing was) gebruiken enzovoort. Alleen krijg je dan na een paar dagen een mail van de game-maker dat je account permanent is geblokkeerd vanwege het niet naleven van de gebruikersvoorwaarden. Triest, maar zo gaat dat blijkbaar soms. Gelukkig doet het overgrote deel van de gamefabrikanten hier allang niet moeilijk meer over. De toekomst is immers steeds meer aan het universeel inzetbare Steam. Want universeel bruikbaar, cross-platform en al. Het aardige is, dat het voor de snelheid waarmee spellen draaien inmiddels niets meer uitmaakt onder welk OS ze draaien. Kortom: als je spel onder Windows op je huidige systeem snel was, is het dat onder Linux op ’t zelfde systeem ook.

Windows virtueel: het beste van beide werelden

Zit je in de bijzondere situatie dat er voor een bepaald Windows-programma écht geen vervanger beschikbaar is, dan is er geen man overboord. Veel Windows-software draait via iets als WINE (https://www.winehq.org) moeiteloos onder Linux. Maar nog veel mooier is het wanneer je simpelweg een virtuele versie van Windows installeert. Dat kan door gebruik te maken van een (gratis) virtualisatietool als VirtualBox (https://www.virtualbox.org). Heel grappig is, dat je daar wél Windows 11 in kunt installeren, ook als je computer daar eigenlijk niet geschikt voor is. VirtualBox bouwt namelijk een complete pc na in software, inclusief vereiste onderdelen als de gewraakte TPM-module die voor Windows 11 verplicht is.

Heb je Windows 11 eenmaal virtueel geïnstalleerd, dan zul je merken dat er wat snelheid betreft weinig verschil is met een ‘echte’ Windows. Dat is enigszins afhankelijk van de ‘echte’ hardware in je computer waarop VirtualBox draait, maar in het overgrote deel van de gevallen werkt het uitstekend. Wel moet je zorgen voor voldoende RAM in je systeem, 16 GB is voor het virtueel draaien van welk OS ook het absolute minimum. Met 24 of 32 GB zit je gebeiteld. Gelukkig kost RAM niet heel veel meer, dus daar hoef je het alvast niet om te laten.

Denk logisch en bespaar geld!

Kortom: overstappen naar Linux vanaf Windows is tegenwoordig wel heel simpel te doen. Kies je als basis voor je Linux-systeem voor iets als Mint, dan gaat ook de gebruikersinterface je extreem bekend voorkomen. In een tijd waarin iedereen het overgrote deel van z’n computerwerk doet op smartphones, tablets, smart-tv’s enzovoort is het zinloos om alleen voor Windows 11 een nieuwe computer aan te schaffen. Het is nooit in de moderne IT-geschiedenis interessanter en lucratiever geweest om Windows voor eens en voor altijd achter je te laten. Gewoon, omdat het niet meer nodig is.

Tip: Download Linux Mint, brand een USB-stick en probeer het uit zonder je Windows-installatie aan te raken. Binnen een uur weet je of Linux iets voor jou is.

Overstappen naar Linux

Het gratis besturingssysteem Linux heeft in de afgelopen jaren een sterke ontwikkeling doorgemaakt, waardoor het ook voor consumenten-pc’s een uitstekend alternatief voor Windows aan het worden is. Het is stabiel, snel en veilig en het draait op een breed assortiment aan hardware. Bijna dagelijks worden er nieuwe programma’s voor Linux gemaakt en voor alle taken waarvoor u een computer kunt gebruiken is er wel een populaire (en vaak gratis) toepassing beschikbaar. Een interessant gegeven voor miljoenen Windows 7-gebruikers, die niet op een overstap naar Windows 10 zitten te wachten.

In het praktische boek Overstappen naar Linux gaan de ervaren auteurs in op wat er bij een overstap naar Linux komt kijken. Aan de hand van drie populaire Linux-distributies (Ubuntu, Debian en Linux Mint) wordt stilgestaan bij de configuratie en het gebruik ervan. Daarnaast worden diverse programma’s voorgesteld voor de meest uiteenlopende taken, zoals browsen, mailen, tekstverwerken, tekenen, fotobeheer, videobewerking en meer.

Ronald Smit

Ronald Smit kan dankzij een combinatie van een elektronica- en een journalistieke opleiding (afstudeerrichting radio en nieuwe media) technische zaken op een heldere en eenvoudige manier uitleggen. Zijn jarenlange schrijfervaring voor onder meer Computer Idee geeft u al snel de ‘aha-erlebnis’ waar u wellicht al zo lang naar op zoek was. En wordt het dan toch allemaal wat ingewikkeld, dan loodst hij de lezer snel en zeker langs eventuele barrières en valkuilen. De boeken van Ronald vind je hier.