Het kan je haast niet zijn ontgaan: de AI-zeepbel lijkt stevig doorgeprikt. En dat is te danken aan Chinese programmeurs die naar het zich laat aanzien een beduidend efficiënter AI LLM (Large Language Model) a la ChatGPT hebben bedacht. DeepSeek: Hoe Chinese AI-technologie de markt opschudt en NVIDIA doet wankelen…

De opkomst van een efficiënter AI-model

Efficiëntie is het toverwoord als het gaat om computerprogramma’s. AI is een nogal zware toepassing waarvoor deels gespecialiseerde hardware nodig is. NVIDIA is op dit moment dé hardwareleverancier voor chips (feitelijk een soort van extreme GPU’s) die AI-toepassingen kunnen versnellen. Probleem is alleen, dat vlaggenschip-LLM ChatGPT nogal veel van die energievretende chips vereist. En dus zijn er tal van energieleveranciers die weer oplossingen bedacht hebben voor de datacenters van de (nabije) toekomst. Want: als er zo extreem veel energie nodig is, ontkom je niet aan een lokale elektriciteitscentrale per datacenter. Althans, die centra die voor AI geoptimaliseerd zijn. De oplossing was al gevonden: mini-kernreactoren van een veilig type. Kortom: alles leek in kannen en kruiken. NVIDIA blij, energiebedrijven blij.

Marktverstoring en dalende beurskoersen

Tot daar ineens die Chinezen waren afgelopen week met DeepSeek. Deze AI-LLM lijkt – tenminste op het eerste gezicht – net zo goed te presenteren als bijvoorbeeld de gouden standaard ChatGPT. Maar dan draaiend op veel en veel bescheidener – en dus energiezuiniger – hardware. Je voelt de bui al hangen: paniek bij NVIDIA, paniek bij energiebedrijven, paniek bij beleggers en paniek op de beursvloer. Aandelen van bij AI en datacenters betrokken leveranciers – waaronder dus ook NVIDIA – klapten onderuit. Het is nu afwachten tot de stofwolken neerdalen en het ‘Nina Brink’-gevoel (wie kent haar nog…?) wat is weggetrokken.

Blijft er dan inderdaad een veel goedkopere en praktischer oplossing voor AI – en dan met name de lucratieve LLM-modellen – over? De kans is dan levensgroot dat ook andere partijen die technologie gaan gebruiken en taalmodellen ineens een heel stuk praktischer worden. En zelfs lokaal bij bedrijven kunnen draaien, wat veiligheid en privacy zeer ten goede komen vanzelfsprekend. Het is trouwens ook precies daar waar DeepSeek een probleem kan (en hoogstwaarschijnlijk zal) gaan vormen. Het is niet alleen marktverstorend voor de gevestigde namen. Maar door hun lagere tarieven zullen ook financieel minderbedeelden toegang kunnen krijgen tot AI-taalmodellen. Dat klinkt positief, tot je bedenkt dat DeepSeek strak gecontroleerd wordt door de Chinese staat.

De keerzijde: Chinese staatspropaganda

Henk van Ess – een bekende investigative research-goeroe – uit z’n zorgen in zijn recentste nieuwsbrief. Wat hem daarin vooral opvalt, is de gekleurde informatie die DeepSeek geeft. Navragen over voor de Chinese staat kritische onderwerpen – denk aan kinderarbeid, spionage, Tiananmen, Oeigoeren en meer duiken wel heel voorgekookte, staatsvriendelijke propagandaberichten op. Kortom: dit systeem is verre van ‘open’ en ‘vrij’ in z’n reacties. Nu lijkt dat vooral een probleem voor de Chinezen zelf. Maar: zoals gezegd is DeepSeek razendsnel aan het groeien buiten de Chinese grenzen. En dan wordt het natuurlijk veel verontrustender. Want iemand die geen geld (over) heeft voor een minder gekleurd systeem, krijgt dan het beeld dat de Chinese overheid graag wil delen voorgeschoteld. En op die manier is het simpelweg een propagandatool waarmee de communistische heilstaat in een positief daglicht wordt gezet. Vooral kinderen en jongeren zijn gevoelig voor dat soort informatie, hun denken is aanmerkelijk minder kritisch.

Op deze manier kun je het Chinese Communisme als ‘normaal, prettig en positief’ inprenten bij bijvoorbeeld westerlingen, maar zeker ook in derdewereldlanden. Precies dat is een nogal zorgwekkend gegeven.

Technische uitdagingen en Chinese innovatie

Wat Van Ess verder nog merkt, is, dat DeepSeek soms de weg kwijtraakt in z’n redeneringen. Dat kan een kinderziekte zijn, maar het kan ook precies het verschil zijn tussen gebruik van beperkte hardware versus een compleet datacenter bomvol AI-versnellers. Maar laten we vooral de inventiviteit van Chinese programmeurs niet onderschatten. Zij moeten met mindere producten werken onder beduidend minder florerende technische omstandigheden dan hun westerse collega’s. Dit soort minder ideale situaties hebben door de geschiedenis heen al vaker tot baanbrekende uitvindingen geleid. Dus DeepSeek zou zomaar ineens de doorbraak kunnen zijn voor LLM-AI.

Apple’s strategische afwachtende houding

Lachende derde is op dit moment – natuurlijk – Apple. Zij werden wat verguisd omdat ze een meer afwachtende houding ten opzichte van AI aannamen. Dat lijkt nu z’n vruchten af te werpen. Want uiteindelijk zal de door de Chinezen gebruikte technologie z’n weg snel naar elders vinden. Zou Apple iets geweten hebben wat ‘de rest’ nog niet wist? Dat zullen we waarschijnlijk nooit achterhalen. Maar het zijn sowieso interessante ontwikkelingen.

Mogelijke gevolgen voor de AI-industrie

Als DeepSeek geen DeepFake blijkt – of wanneer de techniek ook gebruikt wordt door niet-Chinese bedrijven – en het blijkt daadwerkelijk zo efficiënt als het nu lijkt is er zonder meer sprake van een revolutie. En die komt eindgebruikers zonder meer ten goede, in de vorm van bijvoorbeeld veel aantrekkelijker prijzen dan nu. Wat het voor gevolgen gaat hebben voor prestigeprojecten als die van NVIDIA, maar ook voor Microsoft met z’n Copilot-computers die toch al niet zo populair blijken, ChatGPT en aanpalende dienstverleners uit de bubble? Dat is afwachten, maar de kans is groot dat het een flinke klap oplevert.

AI voor iedereen

Op dit blog schrijven we veel over AI en de toepassingen en invloed van AI. Hieronder zie je verschillende voorbeelden. Je kunt ze HIER allemaal vinden.

AI voor iedereen is een baanbrekend boek dat de ethische en maatschappelijke uitdagingen van kunstmatige intelligentie blootlegt. Het maakt duidelijk hoe AI zonder zorgvuldige ontwerpprincipes kan leiden tot discriminatie en ongelijkheid. Aan de hand van historische en hedendaagse voorbeelden, nationale en internationale casussen, illustreert het de dringende noodzaak van inclusieve en eerlijke technologie. Het biedt niet alleen een diepgaande analyse, maar ook praktische richtlijnen voor de ontwikkeling van ethische AI-systemen. In het boek komen meer dan 60 deskundigen uit diverse disciplines aan het woord. Zij delen hun inzichten en ervaringen over de kansen en risico’s van AI en laten zien hoe we kunnen bouwen aan een toekomst waarin technologie wordt ingezet voor het oplossen van maatschappelijke problemen en het bevorderen van duurzame ontwikkeling.

Ronald Smit

Ronald Smit kan dankzij een combinatie van een elektronica- en een journalistieke opleiding (afstudeerrichting radio en nieuwe media) technische zaken op een heldere en eenvoudige manier uitleggen. Zijn jarenlange schrijfervaring voor onder meer Computer Idee geeft u al snel de ‘aha-erlebnis’ waar u wellicht al zo lang naar op zoek was. En wordt het dan toch allemaal wat ingewikkeld, dan loodst hij de lezer snel en zeker langs eventuele barrières en valkuilen. De boeken van Ronald vind je hier.