Fotografie, Scott Kelby, Tips & Trucs

De onmisbare uitrusting bij landschapsfotografie volgens Scott Kelby

Een reactie plaatsen

Heb je er ooit van gedroomd om zulke ongelooflijke landschapsfoto’s te maken dat je vrienden en familie zeggen: ‘Wacht eens even, heb jij die foto gemaakt?! Echt waar?’ Je hebt geluk. In Het grote landschapsfotografieboek leer ik je hoe je adembenemende landschapsfoto’s maakt en bewerkt. Wat voor apparatuur en spullen heb je nodig om spectaculaire landschapsfoto’s te kunnen maken? Wat is de onmisbare uitrusting bij landschapsfotografie? Bijvoorbeeld een statief met een goed balhoofd. Een Platypod (hier lees je wat dat is en waarom ik die onmisbaar vind.) En natuurlijk een draadontspanner en een L-plaat. Dan vergat ik nog bijna het circulaire polarisatiefilter…

Een stevig statief

Je gaat veel fotograferen bij weinig licht en je sluiter zal vaak secondenlang openstaan. Je hebt dus een stevig statief nodig om je camera de hele tijd dat de sluiter geopend is helemaal stil te houden, hij mag zelfs niet een klein beetje bewegen. Het sleutelwoord is hier ‘stevig’. Als je reis- of architectuurfoto’s maakt, of foto’s van mensen of vrijwel alles behalve landschappen, kun je zonder problemen wegkomen met een lichter, compact statief. Maar met landschapsfotografie sta je soms te fotograferen in winderige, regenachtige of onvoorspelbare weersomstandigheden (sommige van de beste landschapsfoto’s worden gemaakt in rottige omstandigheden) en je wilt niet het risico nemen dat je uitrusting letterlijk wegwaait.

Koop een goed statief!

Ik zag het gebeuren tijdens een workshop die ik gaf: niet alleen werden de camera en het statief van een cursist omvergeblazen, ze tuimelden ook nog eens langs de zijkant van een rotsige heuvel naar beneden. Het geluid dat een statief en camera maken, die langs de zijkant van een rotsige heuvel naar beneden vallen zul je nooit meer vergeten. Het verdrietige is, dat je nooit zou hebben bedacht dat het zo hard kon waaien, dat zoiets kon gebeuren. En dat zou ook niet gebeurd zijn als die cursist gewoon een mooi, stevig statief had gehad. Een vriend van mij zei ooit: ‘Er zijn twee soorten statieven: (1) een lichtgewicht dat gemakkelijk mee te nemen is en (2) een goede.’ Leer deze les niet op de harde manier, koop een goed statief. Je zult het vele jaren gebruiken en het zal je goed van pas komen (spreek die laatste regel met een Game of Thrones-accent uit, het zal je helpen om je edelmoediger te voelen wanneer je het extra geld uitgeeft).

Vermijd het gebruik van de middenkolom

Veel statieven, vooral de compacte, hebben tegenwoordig een middenkolom die je naar boven kunt uitschuiven om je camera op een voor je oog comfortabele hoogte te krijgen (zie links). Het is prima om een statief met een dergelijke middenkolom te kopen, maar gebruik deze nooit. De bijnaam voor die middenkolom is in bepaalde camerakringen ‘de vervager’. Dat komt doordat deze de stabiliteit van je camera enorm vermindert (als je de camera op die uitgeschoven middenkolom bevestigt en het gaat zelfs maar een beetje waaien, kun je de camera zien bewegen terwijl je erbij staat). Koop, om ervoor te zorgen dat je niet in de verleiding komt, het juiste statief, een dat groot genoeg is om de poten tot op ooghoogte uit te spreiden. Op die manier heb je die dunne middenkolom helemaal niet nodig.

Neem een balhoofd

In de loop der jaren heb ik elk ding dat je maar kunt bedenken gebruikt om mijn camera op een statief te bevestigen: van een pistoolgreep tot een 3-weg- en een videokop. Maar voor landschapsfotografie (en voor al het andere ook) is er niets nauwkeuriger en gemakkelijker in gebruik dan een balhoofd. Ze zijn er in alle soorten, maten en prijzen. Ik heb een aantal verschillende balhoofden die ik in de loop der jaren heb verzameld. Ze variëren van een balhoofd van het merk Neewer (ongeveer € 20) tot mijn geliefde Really Right Stuff BH-40, een prachtig vervaardigd stuk gereedschap (door velen, waaronder ondergetekende, gezien als het beste balhoofd dat ooit is gemaakt). Het is niet goedkoop (ongeveer € 400), maar ik heb deze al meer dan 10 jaar en voor € 40 per jaar het allerbeste gebruiken is een koopje. Een andere die ik echt leuk vind, is de Oben BE-117 en kost ongeveer € 75. Er is heel veel keuze en als je er eenmaal een hebt gebruikt, wil je nooit meer iets anders. Zo eenvoudig in gebruik en zo nauwkeurig, gewoon heerlijk.

Heel erg laag kunnen gaan met behulp van een Platypod

Dit is een dun, superstevig, lichtgewicht (90 gram) plaatje waarop je je balhoofd en camera bevestigt in plaats van op een statief. Dit is, zonder twijfel, een van mijn favoriete allround camera-accessoires van de afgelopen paar jaar geweest en ik ben er een beetje toevallig een evangelist van geworden. Ik vertel het tegen iedereen omdat ik het zo geweldig vind. Ik gebruik een Platypod (in plaats van een statief) wanneer ik ofwel: 

  1. Heel laag bij de grond wil komen zonder te moeten stoeien met het uittrekken van mijn statiefpoten, 
  2. Op een plaats moet fotograferen waar statieven onpraktisch zijn of niet zijn toegestaan of 
  3. Mijn camera ergens wil plaatsen waar een statief niet past of waar het misschien gevaarlijk is (omdat hij zou kunnen omvallen).
Vliegtuigkwaliteit

Ik bewaar hem letterlijk in mijn overhemd of jaszak. Hij is gemaakt van aluminium van vliegtuigkwaliteit en je gelooft niet hoe sterk die is: ik bevestig er mijn camera met zowel mijn grootste groothoeklens als mijn 70-200 mm op (met de voetplaat bevestigd aan de statiefvatting op de lens) en het werkt als een tierelier!

Hij wordt geleverd met vier metalen pootjes met schroefdraad, zodat je ‘m op rotsen of op hout kunt plaatsen en hij heeft een riem waarmee je hem direct op relingen en dergelijke kunt bevestigen (geweldig bij watervallen of bruggen over beekjes). Je gaat zodanig van dit accessoire houden dat jij ook een evangelist wordt. De Platypod Ultra kost rond de 50 euro en zijn veel grotere en zwaardere broer, de Platypod Max, voor mensen die echt lange lenzen gebruiken of die bang zijn dat ze omvallen, kost ongeveer 90 euro.

Je hebt een draadontspanner nodig

Nadat je veel moeite hebt gedaan om een goed, degelijk en stevig statief te vinden om je camera absoluut stabiel en stil te houden, ga je dat toch niet verpesten door op de ontspanknop van je camera te drukken? Want als je met je vinger op de ontspanknop drukt, beweegt de camera steevast net genoeg om te voorkomen dat je een echt scherpe foto maakt. Ik weet het, ik weet het… je denkt nu waarschijnlijk: ik zal er echt heel zachtjes op drukken. En dat is geweldig, want dan beweegt het minder als je erop drukt, maar het zal nog steeds bewegen. Dus waarom gebruik je geen draadontspanner?

Je steekt een dunne kabel in het kleine contact aan de zij- of voorkant van je camera dat speciaal hiervoor is ontworpen. Wanneer je vervolgens op de ontspanknop op het uiteinde van deze kabel drukt, wordt de opname gemaakt zonder dat je de camera beweegt. Je kunt daar voor kiezen, maar tegenwoordig is voor de meeste camera’s ook een goedkope draadloze afstandsbediening te krijgen die de sluiter voor je bedient. Deze zijn vanaf ongeveer € 15 te koop (tenzij je een hele dure camera hebt. In dat geval denken de fabrikanten van de camera dat je heel veel geld moet hebben en dat je dus ook veel meer moet betalen voor een afstandbediening die exact hetzelfde doet als degene van € 15. Dat is ziek, ik weet het). Hoe dan ook, doe jezelf op de dag dat je je statief koopt een plezier en schaf ook meteen een draadontspanner of een afstandbediening aan. Dit is behoorlijk onmisbaar.

Het geweldige van een snelkoppelingsplaat en een L-plaat

Dit is een van die accessoires waarvan je je, als je die als landschapsfotograaf eenmaal hebt gebruikt, zult afvragen hoe je zonder hebt kunnen leven. Het komt erop neer dat je tijdens het fotograferen vanaf een statief je camera in ongeveer vier seconden van een horizontale naar een verticale opname kunt omschakelen. Eerst maak je de kleine hendel (of knop) op de snelkoppelingsplaat, die boven op je balhoofd zit, los om je camera te ontgrendelen. Vervolgens draai je je camera verticaal. Met de L-plaat die aan je camera is bevestigd (je schroeft deze aan de onderkant van je camera vast in het gat voor het statief) kun je je camera verticaal op de snelkoppelingsplaat plaatsen. Klik de hendel op de snelkoppelingsplaat naar beneden en je kunt weer verder fotograferen. 

Crème de la crème

De reden waarom het een ‘L’-plaat wordt genoemd, is dat deze de vorm heeft van een ‘L’, waarbij de korte zijde van de ‘L’ zich aan de zijkant van je camera bevindt (met een uitsparing, zodat je bij de aansluitingen voor de draadontspanner en de microfoon en dergelijke kunt). Het lange uiteinde bevindt zich aan de onderkant van je camera. Eenmaal in gebruik zul je deze combinatie supergaaf vinden en je zult tijdens het fotograferen merken dat er veel landschapsfotografen zijn die een L-plaat in combinatie met een snelkoppelingssysteem gebruiken (sterker nog: als je er geen gebruikt, komt er waarschijnlijk wel een keer iemand naar je toe die zal vragen: ‘Waarom gebruik je geen L-plaat?’). 3 Legged Thing van Britain is een mooie, goedkope universele L-plaat voor ongeveer € 50 die geweldig werkt. Als je echter de crème de la crème van de L-platen wilt, Really Right Stuff maakt op maat gemaakte exemplaren voor je cameramodel voor een prijs tussen de € 150 en € 200. Deze kosten meer, maar je gebruikt dan wel de Franse uitdrukking ‘crème de la crème’ wanneer je het er met anderen over hebt, dus …

In de tas van iedere landschapsfotograaf: een circulair polarisatiefilter

Dit filter heb je om twee redenen nodig. De eerste is om reflecties tegen te gaan. Dit is eigenlijk de belangrijkste taak, om reflecties in water en beekjes en dergelijke tegen te gaan en het werkt geweldig (een beetje alsof je een zonnebril opzet, het verwijdert de schittering perfect). De tweede is om een bleke lucht er donkerder en blauwer uit te laten zien. Dat is wanneer het circulaire gedeelte van pas komt, omdat je het kunt draaien en daarmee bepalen hoeveel polarisatie je wilt. Het is vooral nuttig bij het fotograferen van de lucht of het verminderen van reflecties in water (je wilt namelijk niet altijd alle reflecties in water verwijderen. Tijdens het draaien kun je de verandering zien. Je stopt met draaien als je tevreden bent). Als je de lucht fotografeert, krijg je de beste resultaten als je onder een hoek van 90° ten opzichte van de zon fotografeert. Anders heeft het filter niet zo veel effect.

Oude truc

Er is een oude truc waarmee je precies kunt bepalen wanneer het filter het meeste verschil zal maken: houd je hand in de vorm van een pistool en richt op de zon (zoals je deed toen je een kind was of toen je poseerde voor een filmposter voor Charlie’s Angels) en draai je hand zijwaarts (naar links of rechts). Je duim is nu gericht op de beste plek om vanuit te fotograferen zodat je polarisatie-filter maximaal effect zal hebben. Trouwens, hoewel dit niets met landschappen te maken heeft, gebruik ik ook een polarisatiefilter om reflecties in autoruiten te voorkomen wanneer ik auto’s fotografeer en dat maakt een enorm verschil.

Er zijn nog meer spullen die ik reken tot de onmisbare uitrusting bij landschapsfotografie. Bijvoorbeeld een waterpas die je op flitsschoen van je camera kunt zetten. Daarmee heb je nooit meer een scheve horizon. Een grijsverloopfilter om een felle lucht een beetje te temperen. Dan heb ik nog een grijsfilter in mijn tas zitten, een kleine krachtige zaklamp, gaffertape, een harde schijf voor back-ups en een goedkoop lensdoekje. Waarom je dat allemaal nodig hebt, lees je in het volledige hoofdstuk ‘Onmisbare uitrusting voor landschapsfotografie’ in Het grote landschapsfotografieboek.

‘Onmisbare uitrusting bij landschapsfotografie’ is een voorproefje uit Het grote landschapsfotografieboek van Scott Kelby. Een voorbeeld uit het boek over Compositie vind je HIER. Een 3de voorbeeld over het maken van panorama’s vind je HIER.

Bestel hier Het grote Landschapsfotografieboek

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.