Bert Venema is freelance auteur en heeft diverse titels over digitale videobewerking en digitale audio op zijn naam staan. Voordat Bert ging schrijven, was hij officier bij de Marine, waar hij onder andere Bottelier was, verantwoordelijk voor inkoop van bijvoorbeeld levensmiddelen, dranken en kleding. De afspraak met Bert was op het voormalige Marineterrein in Amsterdam, waar hij jaren heeft gewerkt. We spraken met hem in Pension Homeland, het voormalige officiersonderkomen, over zijn nieuwe boek Handboek Digitale Video, waaraan hij zo’n twee jaar heeft geschreven.

Hoe is het Handboek Digitale Video ontstaan?
Bert Venema: ‘Ik heb veel boeken over videobewerking geschreven, er was echter geen goed boek over het opnemen van video en alles wat daar mee te maken heeft. Er waren wel wat uitgaven bij Van Duuren Media, die onderdelen ervan behandelden, maar niet op de manier zoals ik dat in gedachten had. Ik wilde een boek maken voor iemand die wil gaan videofilmen en die zich afvraagt wat precies de stappen zijn om dat te gaan doen. Dan moet je je oriënteren op apparatuur, met wat voor genre je bezig wilt houden, natuurfilms, vakantiefilms, bruidsreportages,animatie en wat daar allemaal bij komt kijken. Ik wilde alles vanaf het begin uitleggen: wat is diafragma, wat is witbalans. Het gaat om de basisvaardigheden die je moet weten.’

‘Je moet goed nadenken hoe je iets gaat aanpakken zodat je later het materiaal hebt dat je écht nodig hebt.’

‘Het probleem bij mensen die er zo maar instappen is, dat ze tijdens de montage ontdekken dat ze dingen op een andere manier hadden moeten opnemen. Ik probeer in het boek te beschrijven dat je van te voren veel meer moet plannen. Je moet goed nadenken hoe je iets gaat aanpakken, zodat je later, in de montage, het materiaal hebt dat je echt nodig hebt.’
‘Twee jaar geleden heb ik mijn plannen voor het boek op papier gezet. Aanvankelijk had ik veel te veel materiaal. In mijn eerste opzet zat nog veel over het analoog filmen en veel geschiedenis, om uit te leggen waar dat videofilmen vandaan komt. Dat is een wereld op zich waar je al een heel boek over zou kunnen schrijven. Dat heb ik uiteindelijk geschrapt. Ik heb heel veel research moeten doen om deze materie op een begrijpelijke wijze uit te leggen. Veel dingen opgezocht, professionals geraadpleegd. Voor het hoofdstuk over het maken van bruidsreportages heb ik bijvoorbeeld Natasha Schuitemaker in Medemblik geraadpleegd, die maakt prachtige bruidsreportages. Van haar heb ik materiaal gekregen om in het boek te gebruiken en ik heb het hele hoofdstuk door haar laten nalopen.’

Hoe is het boek opgebouwd?
BV: ‘Ik begin in het boek met de basis: wat is er nodig om te beginnen met filmen, wat moet je weten van de techniek. Als je de techniek een beetje doorhebt, weet je ook wat voor camera je wilt kopen, een en ander natuurlijk afhankelijk ook van wat je kunt besteden. Je kunt je, als je dat onderdeel hebt gelezen, niet alleen maar laten leiden door wat een verkoper je wil verkopen. Die kan je van alles vertellen, maar als het je niets zegt, dan kom je misschien met een camera thuis, met teveel of te weinig mogelijkheden. Als je alleen maar familiefilmpjes wilt maken, hoef je echt niet zo’n ingewikkelde camera te hebben. Dat is het eerste deel van het boek, waarin alle mogelijkheden en onmogelijkheden van apparatuur de revue passeren. In het tweede deel heb ik het over de verschillende genres van videofilm. Reportages, speelfilms, een animatie-film enzovoort.’

Het begint met je camera… Er is nog nooit zoveel keuze geweest aan camera’s waar je video mee kunt opnemen. Van mobieltjes, camcorders tot en met fotocamera’s.
BV: ‘In het boek benadruk ik dat ook: het verschil tussen dedicated videocamera’s, de camcorders en de digitale spiegelreflex- en systeemcamera’s. Ik heb ook nog wat over smartphones geschreven, die steeds beter worden en heel veel gebruikt worden door vloggers en bloggers. In het boek beschrijf ik de voor- en nadelen van de verschillende typen camera’s als je overweegt om met video aan de slag te gaan.’

‘Het voordeel van spiegelreflex- of systeemcamera’s is dat je een groot scala aan objectieven hebt…’

‘Het voordeel van spiegelreflex- of systeemcamera’s is dat je een groot scala aan objectieven hebt, maar daarnaast missen ze qua stabiliteit weer een en ander vergeleken met camcorders, die allerlei stabilisatiemogelijkheden hebben.’

Een camcorder met een full frame sensor is veel duurder dan een spiegelreflex met een full frame sensor en daarbij heb je het voordeel van verwisselbaren lenzen…
‘De prijzen van camera’s zakken steeds verder. Ze komen steeds dichter bij elkaar, maar inderdaad een full frame videocamera is nog steeds wel erg prijzig. Maar bij de camcorder heb je wel weer extra mogelijkheden. Het beeld van een spiegelreflexcamera heeft een veel scherper gestoken beeld, dan een videocamera. Dat heeft natuurlijk met het verschil in sensor en objectief te maken. Wil je dat bereiken met een camcorder, dan kom je bij prijzen van 2500 euro of meer. Tot zo’n 5000 heb je het meestal wel over camera’s met een vaste lens. Anders kom je bij de losse body’s, van Red of Black Magic.’

We bladeren door het boek en Bert vertelt over de moeite die hij soms moest doen om toestemming te krijgen om sommige foto’s te mogen gebruiken. Niet altijd wilde men materiaal beschikbaar stellen voor het boek, anders dan tegen extreme voorwaarden. Maar er waren ook uitzonderingen. Ik wijs op de foto van Buurman en Buurman.

Die werkte wel graag mee?
BV: ‘De producent van Pat Mat Sro, die de serie Buurman en Buurman maakt in Tjechië, was zeer enthousiast en wilde met alle plezier meewerken. Hij stuurde direct een paar leuke foto’s op. Die staan nu in het boek. Hij deed het ook nog eens belangeloos. Als dank heb ik hem een boek gegeven. “Ik voel me vereerd dat je de foto’s wilt gebruiken,” schreef hij me. De ene reactie is zo anders dan de andere.’

Wat raad je een beginnende filmer aan?
BV: ‘Een beginnende filmer? Ik heb me niet specifiek op één doelgroep gericht. Ik heb wel geprobeerd het zo begrijpelijk mogelijk voor de leek te schrijven. De redacteuren die aan het boeken hebben meegewerkt, keken specifiek naar dat onderdeel: begrijp ik nou wat er staat? Soms moest ik dan toch wat dieper in gaan op de materie om een en ander duidelijk te maken. Ik heb me dus niet specifiek op de leek gericht. Van degene die helemaal niets weet van videofilmen, tot en met iemand die er al (semi)professioneel mee bezig is, ze vinden allemaal in het boek veel informatie. Het boek is niet alleen geschikt voor de enthousiaste consument en semi-professional, maar ook uitermate geschikt voor gebruik in het onderwijs voor de opleidingen animatie en mediavormgeving.’

Je schrijft in de inleiding van het boek dat de ontwikkelingen zo snel gaan. Wat is er de laatste jaren veranderd?
BV: ‘Neem de manier van opslag. Dat is de laatste jaren veel makkelijker en beter geworden. Vroeger had je tapes, eerst analoog en toen digitaal, maar dat was allemaal mechanisch. Dat kon stuk gaan. We kregen op een gegeven moment rewritable dvd’s. Je kreeg toen een camera met een harde schijf, dat was in die tijd het neusje van de zalm. Maar allemaal mechanisch en gevoelig voor schokken. Nu nemen we op op een sd-kaartje. Het is onbegrensd: je stopt vier, vijf kaartjes in je tas en kunt bij wijze van spreke weken doorfilmen en je kunt altijd in de hoogste resolutie blijven werken. De camera’s zelf zijn kwalitatief veel beter geworden, afhankelijk natuurlijk van het prijskaartje dat je wilt betalen. Sensoren zijn veel goedkoper geworden. Zeker als je met losse lenzen en spiegelreflexcamera’s gaat werken.’

Is het boek geworden wat je in gedachten had?
BV: ‘Het schrijven van het boek is een hele klus geweest. Maar het moest een boek worden dat langer meegaat dan het gemiddelde computerboek, dat alweer verouderd is als er een nieuwe versie van de software komt. De drie onderdelen van het proces van videofilmen heb ik erin beschreven: de techniek, de verschillende genres en de nabewerking, de montage van de film. Naast de gedrukte versie van het boek staan er nog extra bonushoofdstukken in digitale vorm op de website van Van Duuren Media: een uitgebreide begrippenlijst en een overzicht van de software waarmee je video kunt bewerken. Die bestanden zijn digitaal, omdat anders het boek veel te dik zou worden. Omdat het digitaal is kan ik die informatie over de verschillende softwarepakketten veel makkelijker actualiseren. Software verandert zo snel, er hoeft maar één tussentijdse update van de software te komen en je moet het alweer bijwerken.’

Hans Frederiks

Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.