Uitgeverij Van Duuren Media bestaat deze maand 15 jaar. Met uitgever Bob van Duuren en commercieel directeur Wouter Vermeulen sprak Computer Creatief onder andere over hoe de boekenmarkt in die jaren is veranderd, over de toekomst van de uitgeverij en hoe het initiatief Boek-Blad-Blog de huidige lezers moet vasthouden en voor nieuwe lezers moet gaan zorgen.

Wat is het verschil met toen jullie 15 jaar geleden begonnen en nu?
Bob van Duuren: ‘Het is nu wel een stuk lastiger. Toen we begonnen was er nog jaarlijks een nieuwe Office, een nieuwe Photoshop, een nieuwe Creative Suite of andere software. De veranderingen zijn ingezet door Adobe met Creative Cloud, waarbij er geen echte nieuwe edities van de software uitkomen. Dat maakt het lastiger om elk jaar met een nieuwe uitgave te komen van bijvoorbeeld Het Handboek Photoshop CC, zoals we dat in het begin wel deden. Met Windows 10 zie je nu hetzelfde. Microsoft is niet van plan met een Windows 11 te komen, dus je zit met een continue updatecyclus en dat maakt het lastiger voor het uitgeven van boeken. Het heeft ons gedwongen naar nieuwe modellen te zoeken, zoals Actualiseer Uw Boek, AUB, waarbij je boeken met digitale actualisatie koopt. De stickerboeken waarbij online ook een update van het boek te vinden is, zijn daar ook een voorbeeld van. We geven zo’n boek een nieuw leven door er online addenda aan toe te voegen. Dat heeft allemaal te maken met het veranderde gedrag van de softwaremakers.’

‘Boeken worden naast online ook nog eens een keer gekocht op plaatsen waar voorheen geen of nauwelijks boeken te koop waren’

Dat is één ding, maar er is natuurlijk ook het veranderde gedrag van de boekenkoper…
Wouter: ‘We merken dat onze boeken in extremis veel meer online worden aangeschaft dan pakweg vijf jaar geleden. Er is enorm veel veranderd in het aankoopgedrag onder onze lezers. Bijvoorbeeld bij camerawinkels of de Apple-stores. Het is niet meer zo dat als iemand een nieuwe computer koopt, hij of zij vervolgens naar de boekhandel gaat om een boek over Windows aan te schaffen. Deze oriëntatie vindt online plaats en logischerwijs vindt daar ook de aanschaf plaats. De meeste boekhandels hebben maar een gedeelte van ons assortiment in de winkel staan. Zo’n veertig, vijftig boekhandels in Nederland hebben ons complete assortiment op voorraad. Dit komt voort uit het Boekhandels Partner Plan dat wij met deze winkels hebben opgezet. Vanuit onze Fanbase sturen wij gericht fans naar deze winkels toe, verzorgen we presentaties en doen we promoties.’
Bob: ‘Er zit gelukkig wel een stabiele lijn in de verkoop van onze boeken. Dat heeft deels te maken doordat we de fotografie hebben omarmd. Onze doelgroep koopt nog steeds graag boeken, ondanks dat je heel veel informatie op internet kunt vinden. Onze doelgroep wil graag een boek waarin geconcentreerd informatie wordt aangeboden, zonder dat je die op allerlei plekken op internet moet gaan zoeken. Voor een boek heeft de auteur die research gedaan en er is bij de uitgeverij nog een redacteur overheen gegaan. Het veranderende koopgedrag is misschien nog wel het minst van invloed. Toen we vijf jaar geleden met iPad-boeken begonnen, had niemand nog een iPad. Die boeken vonden gretig aftrek. Nu heeft iedereen wel zo’n beetje een tablet en is er geen behoefte aan het zoveelste boek over de iPad of de Galaxy. Dat merk je wél in het koopgedrag. We zoeken natuurlijk wel naar nieuwe onderwerpen voor boeken.’

Er zijn in ieder geval nog drie besturingssystemen die jaarlijks een update krijgen: iOS,macOS en Android…
Bob: ‘Met name macOS is interessant. Apple komt trouw elk jaar met een nieuwe versie en daar zitten meestal wel voldoende nieuwe dingen om in een boek te behandelen. Er zijn nog steeds mensen die voor het eerst met Windows of macOS in aanraking komen en daar zijn die boeken uitermate prettig voor.’

Er komt nu weer een nieuwe flinke update van Windows, de Creators Edition…
Bob: ‘Bij een echt nieuwe versie van een besturingssysteem maken we altijd een nieuwe editie van een boek. Van Windows 10 voor Senioren hebben we inmiddels twee edities gehad. Er komt een derde editie rond de zomer, die dan wordt bijgewerkt met vernieuwingen uit de Windows Creators Edition. Het Complete Boek Windows 10 is een voorbeeld van een AUB-boek. Er is net een nieuwe editie van Het Complete Boek Windows 10, die ook is bijgewerkt naar de laatste versie van Windows 10. Op het moment dat een boek op is, is er een goede aanleiding om het boek te herzien en het op papier te actualiseren.’

‘Van Het Complete Boek Windows 10 zullen we voor de kopers van de 1ste editie nog een digitaal addendum geven over de Creators Edition’

Hoe werkt zo’n AUB-boek precies?
Wouter: ‘Na aankoop van zo’n AUB-boek moet je je op de site van Van Duuren Media registreren. Na registratie krijg je dan toegang tot de updates. Op het moment dat er een update is, krijg je daar een e-mail van. In beginsel stoppen we met het updaten van een boek als er een nieuwe gedrukte editie is, maar van het Complete Boek Windows 10 zullen we voor de kopers van de 1ste editie nog een digitaal addendum geven over de Creators Edition die in april gaat komen. Die update gaat natuurlijk ook naar de kopers van de 2de editie. Als er daarna weer updates van Windows 10 komen zullen die naar de kopers van de 2de editie gaan.’

Hoe doe je dat met de applicaties van de Creative Suite?
Bob: ‘Neem bijvoorbeeld het Handboek InDesign van Peter Maas. Daar heeft hij recent een update voor geschreven en die kun je dan online lezen als koper van het boek. Dat zelfde geldt voor het Handboek Photoshop. Als er voldoende nieuwe functionaliteit in Photoshop is gekomen, zal de auteur voor dat Handboek ook een update schrijven.’

Je wilde wat meer vertellen over jullie digitale plannen…
Wouter: ‘Wij zien de kopers van onze boeken als echte fans. Om meer waarde toe te kennen aan de aanschaf van een boek krijgen zij veel gratis extra’s. Zo ontvangen fans wekelijks interessante nieuwsbrieven en geven wij een gratis e-zine voor ze uit. Op deze wijze blijven onze fans betrokken bij de onderwerpen waar hun belangstelling naar uit gaat. Vanuit de uitgeefpropositie is er een informatie-driehoek voor bedacht: Boek-Blad-Blog. De bedoeling hiervan is om de fans zo actueel mogelijk te informeren over de ontwikkelingen waarin zij geïnteresseerd zijn. Iemand die geïnteresseerd is in fotografie, krijgt informatie en verdieping op dat gebied. Wij kijken naar waar de belangstelling van de lezer, de fan, naar uitgaat. Dat doen we middels input van de fan zelf. Die kan gaan aangeven waarin hij of zij geïnteresseerd is. Je kunt je aanmelden voor verschillende onderdelen waar je belangstelling voor hebt. Het tijdschrift is al op deze wijze opgezet, de nieuwsbrief ook en het blog zal ook op die manier worden ingedeeld. Als fan krijg je binnenkort een eigen ‘deel’ op de site van Van Duuren Media, met op maat geserveerde inhoud. Dat kan een webversie zijn van het boek dat je hebt aangeschaft, tot en met een inkijkexemplaar van een gerelateerd boek. Daarnaast zijn er relevante artikelen uit het e-zine en het blog. Deze ‘op maat omgeving’ gaan wij aan al onze fans aanbieden.

En wat is de taak van Yindo hierbij?
Bob: ‘Je kunt vanuit het e-zine boeken lezen op Yindo. We gebruiken Yindo als een tool voor de uitgeverij. Je vindt er inkijkexemplaren voor marketingacties. En er is een aantal hogescholen die klant zijn bij ons en waarbij de Van Duuren Media Bibliotheek integraal wordt aangeboden aan de studenten. Zo komt onze content onder de aandacht bij die studenten, die, als ze het bedrijfsleven ingaan, op de hoogte zijn van het bestaan van onze boeken. Yindo is een heel belangrijk onderdeel van onze bedrijfsvoering, het is echter meer voor de marketing, dan dat we er omzet mee moeten halen.

Wouter: ‘Met AUB, Actualiseer Uw Boek en de digitale updates van boeken, de stickerboeken, maken we volop gebruik van de Yindo-technologie. Daarnaast krijgt een koper van een boek tegenwoordig de webversie van het boek cadeau. Dat mocht tot voor kort niet, door de wet op de vaste boekenprijs, die is inmiddels veranderd. Nu hebben we besloten om van alle nieuwe boeken die verschijnen die in digitale vorm weg te geven bij de papieren editie. Als je je registreert bij Van Duuren Media krijg je de beschikking over de webedtie van je boek. En na registratie komt zo’n lezer vanzelf in aanraking met het e-zine en het blog.’

‘We willen het aanbod wat meer verbreden, bijvoorbeeld naar Smart home en Smart living, die onderwerpen komen er zeker bij’

15 jaar vooruitkijken is ondoenlijk. Maar hoe ziet Van Duuren Media er over vijf jaar uit? Hoe zit het met het jongere publiek? Dat leest op een andere manier…
Bob: ‘Het aanbod zal moeten veranderen. We willen het aanbod wat meer verbreden, bijvoorbeeld naar de technische kant. Smart home, smart living, die onderwerpen komen er zeker bij. In het verlengde daarvan is er de Raspberry, waar je als ‘knutselaar’ allerlei leuke dingen mee kunt maken. Daarnaast kijken we met een schuin oog steeds meer naar educatief. Jonge mensen volgen een opleiding, HBO, ROC of universitair. De vakken die er toe doen zijn de exacte vakken, precies de richtingen waar we boeken over uitgeven: webdesign en programmeren. We zien ons ook richting de educatieve markt verschuiven, daar zit een constante aanwas van potentiële lezers. Studenten hebben veelal weinig geld, dus kiezen als het enigszins kan voor een goedkope oplossing. Je ziet dat grote uitgeverijen, zoals Pearson, in zwaar weer zitten, omdat studenten geen geld uitgeven aan papieren boeken. Die stappen over op e-boeken en daar wordt natuurlijk hier en daar wel eens wat gekopieerd.’
‘Er zijn partijen die naar leuke oplossingen zoeken. In Nederland heb je nu Buku, die een abonnementsmodel aanbieden voor studenten, waarbij je voor 25 euro in de maand toegang tot alle studieboeken krijgt. Een soort Spotify voor studieboeken. Of het gaat werken valt en staat met het aanbod dat je kunt leveren. Op het moment dat je zegt all you can read of study en niet alles zit erin, waardoor de student toch moet gaan bijkopen, heb je een probleem. Het is een beetje het kip en het ei-verhaal: je wilt alle uitgevers meekrijgen, maar je hebt nog geen klanten. En omgekeerd: pas als alle boeken erin zitten, krijg je klanten. We zullen zien. Voorlopig is het leuk dat onze boeken integraal bij bijvoorbeeld Hogeschool Inholland in de mediatheek te vinden zijn.’

‘We merken dat er veel belangstelling is om auteurs zoals Peter Kassenaar, Pieter Dhaeze of Wim de Goot te ontmoeten’

Bij educatieve boeken horen eigenlijk ook trainingen…
Bob: ‘Wij willen in de toekomst naast onze boeken zeker ook trainingen gaan aanbieden. Bij een boek kun je dat doen door bijvoorbeeld video-ondersteuning te geven. Dit kan gratis zijn en voor verdieping dient dan betaald te worden. Dat kunnen we zelf doen of met een derde partij, waarbij wij het boek uitgeven en de andere partij als ondersteuning video en trainingen ontwikkelt en verzorgt.’
Wouter: ‘Wij willen ook bijeenkomsten met de auteurs gaan organiseren. Dat zouden kleinschalige workshops kunnen zijn, voor groepen van maximaal 25 man. We merken dat er veel belangstelling is om auteurs zoals Peter Kassenaar, Pieter Dhaeze of Wim de Goot te ontmoeten en daar een workshop van te krijgen. Wij hebben geweldige auteurs in ons team en onze fans verdienen het om ze een keer in het echt te ontmoeten en te bevragen over hun favoriete onderwerpen.’

Hans Frederiks

Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.