Het Handboek Macrofotografie beschrijft alle aspecten van het maken van een geslaagde macrofoto aan de hand van vier hoofdfactoren: gereedschap, kennis, vaardigheid en creativiteit/inspiratie. We geven een voorproefje uit het boek over ‘focus stacking’, het vergroten van de scherptediepte van een foto door middels van van een reeks foto’s. (H.F.)

Een belangrijk karakteristiek van een foto is zijn scherptediepte. Zeker als close-ups of macro’s worden gemaakt. Om toch het hele onderwerp van voor tot achter scherp op de foto te krijgen, is het mogelijk foto’s met een kleine scherptediepte, maar met een verschillend scherpstelpunt, te ‘stapelen’ in Photoshop, waarbij alleen de scherpe delen behouden blijven. Dit principe wordt focus stacking genoemd. Focus stacking kan op twee manieren:  handmatig met een fotobewerkingsprogramma dat lagen ondersteunt of automatisch met speciale software.

Focus stacking in Photoshop CC

De handmatigemethode geeft u de meeste controle over het eindresultaat,maar het vraagt een behoorlijke vaardigheid in een fotobewerkingsprogramma en ook veel tijd. Wilt u sneller, gemakkelijker en soms zelfs beter ‘focus stacken’, dan kunt u gebruikmaken van een automatische functionaliteit in Photoshop CC. Tot enige jaren geleden was dit programma gezien zijn prijs en functionaliteit eigenlijk alleen toegankelijk voor professionals, maar sinds 2015 is het bij Adobe mogelijk om Photoshop CC én Lightroom als fotografieabonnement in licentie te nemen. U betaalt dan maandelijks circa 13 euro (inclusief BTW, 2017) en kunt u voortaan beide pro-programma’s op uw computer, laptop en zelfs tablet gebruiken in hun meest actuele versie. Bovendien krijgt u toegang tot de zogenoemde Creative Cloud met veel mobiele gemakken van opslag en bibliotheken.

1. Open in Photoshop de betreffende foto’s van een scherpsteltrapje.
2. Voeg de openstaande foto’s samen tot een stapel in één document via  Bestand, Scripts,  Bestanden laden naar stapel.
3. Kies in het dialoogvenster de optie  Geopende bestanden toevoegen en  Proberen om bronbestanden automatisch uit te lijnen.
4. Klik op  OK en de losse foto’s worden nu in een nieuw document gestapeld als afzonderlijke lagen. Dat ziet u in het rechter deelvenster Lagen.
5. Selecteer als deze lagen door op de bovenste laag te klikken en vervolgens met de Shift-toets ingedrukt op de onderste laag te klikken. Alle geselecteerde lagen zijn nu donkergrijs.
6. Kies vervolgens de optie  Lagen automatisch overvloeien in het menu  Bewerken.
7. In het betreffende dialoogvenster kiest u de opties  Afbeeldingen stapelen en Naadloze tinten en kleuren.
8. Klik op  OK en na enige tijd – afhankelijk van de grootte van de stapel, de resolutie van de foto’s en de snelheid van uw computer –wordt automatisch een montage gemaakt, waarbij uit elke laag het scherpste onderdeel gebruikt is.
9. Voeg de lagen samen met  Laag,  Eén laag maken en sla deze focus stack op als JPEG of TIFF.

Als u geen fotografieabonnement wilt nemen op Creative Cloud is er een prima en goedkoop alternatief voor Photoshop: Affinity Photo. In deze applicatie – draaiend op Windows en macOS – kunt u ook focus stacking toepassen middels de opdracht ‘Focus Merging’. Een video van de mogelijkheden en meer informatie over Focus Merging ziet u hieronder. (H.F.)

Hans Frederiks

Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.