De Belastingdienst wil vanaf volgend jaar weer kentekens gaan scannen om frauderende weggeberuikers op te sporen. Het blijft een heikel punt.
Overal langs de vaderlandse (snel)wegen staan camera’s om het verkeer in de gaten te houden. Of om trajectcontrole mee te realiseren. Die apparaten verzamelen dan ook dagelijks een gigantische hoeveelheid beeldmateriaal, waaronder natuurlijk kentekens. Dankzij de wonderen van OCR ofwel Optical Charachter Recognition – tekstherkenning dus – zijn kentekens snel om te zetten in verwerkbare tekst. Interessant voer dus voor de belastingdienst, want die wil graag weten of al die weggebruikers netjes hun motorrijtuigenbelasting betaald hebben. Een volledig zelfwerkend vangnet betekent dan vanzelfsprekend kassa. Toch werd deze methode eerder verboden, want eenmaal in bezit van kenteken-gebruikersgegevens zou de Belastingdienst nog veel meer dingen kunnen uitzoeken. Dat mocht niet. Maar nu toch misschien weer wel.
Meer dan alleen het oorspronkelijke doel
Vooropgesteld: we hebben niets tegen de Belastingdienst. Dat is uiteindelijk ook maar een uitvoerend overheidsorgaan dat z’n plicht doet. En we snappen ook dat het best een hoop werk is om alles soepel te laten verlopen. En we hebben net als iedereen een bloedhekel aan klaplopers die stiekem (bijvoorbeeld) wel rijden maar niet betalen. Want ja, betalen moeten we allemaal. Tot zover niks aan de hand dus. Waar we wel moeite mee hebben is de Big Brother-cultuur die tegenwoordig steeds vaker nadrukkelijk op de voorgrond treedt. Waarbij feitelijk iedereen als een potentiële crimineel beschouwd wordt. Tot zolang het tegendeel bewezen is. Da’s natuurlijk volledig de omgekeerde wereld. Bovendien geldt dat de verzamelde gegevens – ook de kentekengegevens – misbruikt kunnen worden voor andere doelen. Want hoeveel kilometer rijdt die auto met kenteken XX-XX-XX nou eigenlijk per week? En waar rijdt ie heen? En waarom? En wie is geïnteresseerd in die dingen?
Ik heb niks te verbergen
Wat je vaak hoort van mensen als het om digitale opsporingstechnieken gaat (want dat is die kentekenherkenning ook) is: ‘Maar ik heb niks te verbergen’. Prima. Maar vind je het dan ook ok dat bijvoorbeeld jouw snelheidsovertreding doorgesluisd wordt naar je verzekeringsmaatschappij die vervolgens je premie verhoogd? Het wordt dan al minder leuk. Al was het maar omdat iedereen per ongeluk wel eens een snelheidslimiet mist. Shit happens, we zijn geen computer. Maar moet elke actie dan een reactie krijgen? Ongezond, we leven in een land waar mensen op papier in vrijheid mogen leven. Die vrijheid wordt op deze manier wel steeds verder ingeperkt.
Glijdend
In het kader van bovenstaande opmerkingen willen we je een quote van een artikel over hetzelfde onderwerp op nu.nl niet onthouden:
‘De Belastingdienst mag de verzamelde kentekens niet voor andere doeleinden verzamelen. “Het controleren of leaseauto’s niet onterecht privé worden gebruikt mag nog steeds niet”, benadrukt de woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens tegen RTL Nieuws.
Desondanks onderzoekt de Belastingdienst of de kentekens in de toekomst wellicht alsnog gebruikt kunnen worden om te controleren of leaseauto’s voor zakelijk gebruik ook privé gebruikt worden’.
Precies die laatste alinea gaat het om, die eigenlijk (tragi)komisch klinkt. Want waar ligt te grens? Wie bepaalt die? En hoe hard is deze? De ervaring leert dat dit soort grenzen veelal glijdend zijn. Nee wordt uiteindelijk maar al te vaak toch ja. Het doel is nobel, maar de gevolgen zijn oncontroleerbaar. Voor je het weet zit je echt in een soort van digitale politiestaat. En dat is een heel slechte zaak.
Ronald Smit kan dankzij een combinatie van een elektronica- en een journalistieke opleiding (afstudeerrichting radio en nieuwe media) technische zaken op een heldere en eenvoudige manier uitleggen. Zijn jarenlange schrijfervaring voor onder meer Computer Idee geeft u al snel de ‘aha-erlebnis’ waar u wellicht al zo lang naar op zoek was. En wordt het dan toch allemaal wat ingewikkeld, dan loodst hij de lezer snel en zeker langs eventuele barrières en valkuilen. De boeken van Ronald vind je hier.