Eerder schreef ik al over het weggeven van een Asus laptop aan mijn vader. We zitten nog in de voorbereidende fase, maar komen snel richting ons doel…

Windows 10 blijft een raar iets. Om helemaal op safe te spelen willen we een installatie-stick maken met daarop Windows 10 1903. Gewoon, voor als het mis gaat of als straks blijkt dat een fabrieksherstel slechts 1803 heeft geïnstalleerd. Of zelfs een nog oudere versie. Het gaat al meteen mis met de Media Creation Tool van Microsoft, die er na downloaden van de ISO uit klapt met een heerlijk cryptische foutmelding bestaande uit wat getallen. Even spitten op internet levert op dat dit probleem al sinds 2017 (!) speelt. Het is in veel gevallen onmogelijk om nog een USB-installatie-stick te maken met deze tool. Een vage workaround bestaat uit het kopiëren van de tool naar de usb-stick waarvan u een installatiestick wilt maken. Honderd procent garantie is er dan echter ook niet. Kortom: gebruikers worstelen al minstens sinds 2017 met dit probleem, zo is onder meer alhier te zien. Een échte oplossing is er nog altijd niet en we vragen ons af of die er ooit gaat komen. Gelukkig beschikt onze Asus laptop nog over een DVD-brander, dus spelen we op veilig en branden we daar een image van Windows 10 1903 mee. De logica van dit alles is echter ver te zoeken!

Laatste controle

Vervolgens doorlopen we nog even de lijst met geïnstalleerde software. Die krijg je te zien door eerst op het vergrootglaasje naast de startknop te klikken en dan de tekst configuratiescherm in te tikken, gevolgd door een druk op Enter. Zorg dat het Configuratiescherm in de weergave Grote pictogrammen staat en klik op Programma’s en onderdelen. Je ziet nu een lijst met alle geïnstalleerde software. Let even extra op eventueel aanwezige fabriekstools, ofwel software van je laptop- of pc-fabrikant. En noteer deze voor het geval je ze straks nogmaals wilt installeren als blijkt dat ‘fabrieksinstellingen’ toch wat erg rigoureus zijn geweest. Praktische tip: maak foto’s van dit soort zaken, scheelt schrijf- of tikwerk. Houd verder een andere computer, smartphone of tablet achter de hand. Mocht er iets mis gaan, dan heb je altijd nog de mogelijkheid om online naar oplossingen en goede raad te zoeken.

Op naar fabrieksherstel

Ben je er klaar voor, dan klik je in het startmenu op Instellingen (het tandwieltje). Klik vervolgens op Bijwerken en beveiliging en daarna aan de linkerkant op Systeemherstel. Klik onder het kopje Deze pc opnieuw instellen op de knop Aan de slag. Een nieuw venster opent, waarin je de keuze krijgt tussen Mijn bestanden behouden en Alles verwijderen. Klik hier op Alles verwijderen, we gaan immers een schone laptop afleveren. In de volgende stap kan je ervoor kiezen om een eventueel bestaande partitionering te behouden, daarvoor kiest je de optie Alleen het station waarop Windows is geïnstalleerd. Dat kan handig zijn als je een fabrieksherstel toepast op een eigen pc en je wilt jouw documenten op een andere partitie niet overschrijven. Maak ook  in dat geval echter eerst een back-up van die documenten, niets is zo onvoorspelbaar als een Windows-installatie! In alle andere gevallen kies je voor de optie Alle stations.

Veilig wissen van de schijf

Weer een stap verder in de wizard krijg je de keuze tussen Alleen bestanden verwijderen en Bestanden verwijderen en het station opschonen. De laatste optie is nagenoeg een verplichting als je de computer verkoopt of weggeeft aan iemand waarvan je niet weet of deze persoon 100% te vertrouwen is. Alle data op de schijf wordt dan ‘geswiped’, waarmee terughalen nagenoeg onmogelijk is. Nadeel: dit proces kan flink wat uren kosten. Bovendien is het een wat ongezonde actie voor een SSD; deze krijgt een urenlange reeks aan schrijf-acties te verwerken.

Het lange wachten

Vertrouw je iemand volledig, dan volstaat de eerste, veel snellere optie. Klik tot slot op Opnieuw instellen en ga er even lekker voor zitten. Neem de melding Dit kan enkele minuten duren vooral met een flinke korrel zout; het betreffen hier Microsoft-minuten. En die zijn veelal opgebouwd uit veel meer dan de 60 seconden die er standaard in een minuut gaan. Tot onze verbazing zien we zelf nog dat onze virusscanner rustig gaat updaten, wat in dit geval natuurlijk een totaal zinloze actie is die alleen maar extra tijd kost. Het was mooier geweest als er meteen in een soort van veilige modus was gestart. Of zou de wizard dan toch onze ooit standaard meegeleverde software en drivers aan het veiligstellen zijn…? In ieder geval is er een enorme hoeveelheid schijfactiviteit gaande, dus we houden een beetje hoop. Na een half uur duimendraaien start de laptop eindelijk opnieuw.

Nog een keer wachten

En moeten we weer wachten. Nu begint namelijk de eigenlijk installatie van Windows 10. De bekende draaiende balletjes en een voortgangsindicator geven de stand van zaken aan. Snel gaat ook dit niet, wachten dus weer. Al met al kunnen we nu alvast stellen dat dit een klus is die je zeker niet moet doen als je haast hebt! Na ongeveer drie kwartier bereikt de teller 100% en start de laptop opnieuw. Vreemd genoeg verschijnt nu een blauw gekleurd scherm met daarin de melding Windows installeren met daarachter een percentage. Vreemd. Wat was er dan net gaande? In ieder geval belooft dit wederom een lange zit te worden. Zeker gezien de strooptraag voortkruipende procentjes. Inmiddels lijkt het erop dat ’t slimmer was geweest om gewoon een schone installatie met de gemaakte installatie-dvd uit te voeren. Enig voordeel wat we ons van het lopende proces nog kunnen voorstellen is dat de fabrieksdrivers- en software behouden blijven. Blijkt dat straks niet het geval, dan is de hele herstel-actie feitelijk een zinloze tijdvreter waarvan je je echt het nut af moet vragen. Na weer een ruim half uur wachten belanden we eindelijk bij de instellingenwizard van Windows 10. Doorloop deze en beantwoord alle gestelde vragen.

De drivers en software zijn er ook!

We krijgen hoop: er wordt gevraagd om een Asus-account aan te maken. Dat zou betekenen dat inderdaad diverse zaken wederom geïnstalleerd zijn. Eerst maar weer even wachten, Windows moet wat dingen regelen. Eindelijk belanden we op de desktop. De achtergrond is een standaard Asus-afbeelding. En jawel: al onze Asus-tools zijn weer geïnstalleerd! Helaas hoort daar ook een vervelende versie van de McAfee virusscanner bij, die gaan we dus straks eerst verwijderen en vervangen door Kaspersky, waarvoor we een nog lopend abonnement hebben. Vervelend is dat Windows – natuurlijk – weer een hele sloot aan zinloze apps heeft geïnstalleerd. Die nu eerst ook nog eens allemaal van een update voorzien worden voor je de kans krijgt ze te verwijderen. Weer wachten dus… Nadat ook deze klus is geklaard, kunnen we een indrukwekkende lijst aan onzinnige apps verwijderen, waaronder natuurlijk het bloedirritante Candy Crush, inmiddels blijkbaar zelfs in meerdere varianten bestaand. Vervolgens het ooit bij de laptop meegeleverde McAfee er zoals beloofd af; daarvoor is ook nog – om het goed te doen en straks geen ellende te krijgen bij de installatie van Kaspersky – een removal tool voor nodig. Na wat herstarts is ook dat geregeld.

Finetunen en op naar de upgrade

Nu aan de slag met het verwijderen van een niet benodigd Asus tooltje: Smart Gestures. De ‘meegeleverde’ versie werkt niet (ook al niet direct na aanschaf van de laptop) en kan ofwel vervangen worden door een nieuwere versie, of simpelweg verwijderd. Beide opties leveren problemen op, de oerversie ‘zit op slot’ en laat zich niet manipuleren. Een oplossing voor dat akkefietje is onder meer hier te vinden. Verder heb ik ook het uitgebreide pakket aan NVIDIA-software verwijderd, dat piept om de haverklap om vervelende updates zodra er weer een nieuwe game op de markt is verschenen. Laat maar, de standaard door Windows beheerde drivers volstaan ruimschoots. Nu is het langzaam aan tijd aan het worden voor de upgrade naar 1903, iets voor een volgend artikel!

Lees alles over Windows 10 in het boek Windows 10 voor Senioren, 4e editie van Victor Peters, speciaal gericht op de oudere computergebruiker. En dat zijn er anno 2019 natuurlijk nogal wat! Laat u zich vooral niet afschrikken door alles wat digitaal is. Na consumeren van dit boek hebt u alles betreffende uw Windows 10 laptop, tablet of pc onder de knie.

Ronald Smit

Ronald Smit kan dankzij een combinatie van een elektronica- en een journalistieke opleiding (afstudeerrichting radio en nieuwe media) technische zaken op een heldere en eenvoudige manier uitleggen. Zijn jarenlange schrijfervaring voor onder meer Computer Idee geeft u al snel de ‘aha-erlebnis’ waar u wellicht al zo lang naar op zoek was. En wordt het dan toch allemaal wat ingewikkeld, dan loodst hij de lezer snel en zeker langs eventuele barrières en valkuilen. De boeken van Ronald vind je hier.