In 2009 schreef ik het boek Tips en trucs voor de digitale spiegelreflexcamera. Inmiddels is er een serie digitale camera’s die geen spiegel meer nodig hebben, camera’s die compacter zijn en lichter en waarmee je even mooie foto’s kunt maken als met een spiegelreflex. En natuurlijk zijn er de camera’s in de mobieltjes, die inmiddels in staat zijn tot het maken van foto’s die je een paar jaar geleden met een point-and-shoot camera moest maken. Het boek zou dan nu ook Tips en trucs voor de digitale camera kunnen heten.
Op het blog zal ik elke week een paar tips uit het boek plaatsen en aanpassen aan de eh… moderne tijd.
Maar… tips over compositie, werken met het aanwezige licht enzovoort, zijn tips en trucs die niet verouderen. Vandaag de eerste tip. Over compositie.

Compositie: Regels! Regels? Geen regels!

Over compositie is al heel veel geschreven. Ik zal er ook wat aandacht aan besteden, maar er is veel meer over te vinden in andere prachtboeken en online op het grote wereldwijde web.
En altijd lees je hetzelfde: over de 1/3-regel, over lijnen die in de verte weg moeten lopen, gebruik van herhalende patronen, enzovoort. Allemaal prachtige regels en adviezen die er voor zorgen dat een compositie klopt. Over die compositieregels zijn er weer dooddoeners zoals Je moet de regels kennen om ze te doorbreken. Ik gebruik deze dooddoener ook vaak. De regels kunnen doorbreken klinkt mooi, maar het is ook gewoon zo, dat je zonder een enkele regel bewust te kennen, fraai gecomponeerde foto’s kunt maken. Dat kan omdat je een natuurtalent bent (mazzel!), of het kan doordat je veel hebt gekeken naar foto’s van anderen en bewust of onbewust daarvan hebt geleerd.

Kjken!

Het kan niet genoeg gezegd en geschreven: beter fotograferen leer je voornamelijk door veel te kijken naar foto’s van anderen, en door veel, heel veel zelf te fotograferen en door uw eigen foto’s te vergelijken met die van anderen, door ze te vergelijken met foto’s van fotografen die je bewondert.
Waar moet je dan naar kijken? Allereerst kijk je of een foto je aanspreekt of niet. Vraag je dan af waarom een foto je wel of niet aanspreekt: wat is het precies dat je mooi of lelijk vindt aan deze foto? Misschien denk je wel: goh! Hier is de 1/3 regel heel mooi toegepast. Of precies het tegenovergestelde: er lijnt niets met waar de 1/3 regel aan wil voldoen. Misschien vind je het kleurgebruik mooi of het onderwerp interessant, of de foto mooi qua techniek, qua belichtingstechniek, qua bewerking in Photoshop of omdat de foto zo perfect afgedrukt is. Allemaal aspecten waardoor een foto geslaagd kan zijn.

Moonrise

Als ik de foto Moonrise, Hernandez , New Mexico van Ansel Adams bekijk – een van de foto’s die ik echt heel mooi vind – dan zie ik daar de 1/3regel duidelijk terugkomen. 1/3 voorgrond tot en met de toppen van de bergen, 1/3 de streep van het laatste daglicht en dan nog 1/3 waar de lucht verloopt naar van grijs naar. Werkt de foto dankzij deze regel? Wie weet. De foto werkt ook door het onderwerp – klein maantje gaat op boven klein dorpje, bergen in de verte, kerkhof met kruizen op de voorgrond – hij werkt door de sfeer, donker met een streep laat licht net boven de berg en door die prachtige balans van zwart, wit en tonen grijs. Hoe het licht boven de bergen overgaat naar donkerder grijs tot aan helemaal zwart. Compositie, onderwerp en techniek zijn hier volkomen in balans.

Beter worden in de fotografie word je door kijken, kijken en nog meer kijken. Ga naar fototentoonstellingen, of gewoon naar musea met schilderijen van de oude meesters. Kijk hoe zij dat deden. Inspireer je er op, doe het na of doe het juist anders.
Het belangrijkste is dat je door het kijken door de zoeker leert zien wat een mooie compositie, ofwel wat een mooi plaatje is. Of je dan bewust of onbewust gebruik maakt van de 1/3 regel, of van herhaling in het beeld, van spiegelingen, de kijkrichting, of wat dan ook, doet er niet zoveel toe. Des te meer je kijkt, des te beter je ziet.