Wat is er meer cliché dan een zonsondergang fotograferen? Een zonsopgang misschien? Niets is er echter meer bevredigend dan het fotograferen van zo’n zonsopkomst of zonsondergang. Cliché misschien, maar romantisch. Niet elke zonsopkomst of zonsondergang zal er echter spectaculair uitzien. De zon een klein bolletje in de lucht, wat oranje wordt en dan in de zee of achter de heuvels zakt… Er moet wel wat meer te zien zijn.
Er wordt wel eens gezegd dat Los Angeles van die mooie zonsondergangen heeft vanwege de smog. Dat is absoluut waar. De omstandigheden in de lucht spelen een grote rol bij het schieten van een romantisch plaatje, of het nu smog of stof in de lucht is. Wat wolken – waar het licht van de ondergaande zon zijn kleur aan gaat geven – stof in de lucht, van bijvoorbeeld smog – helpen om de lucht er spectaculair te laten uit zien als de zon zich richting de horizon begeeft. Een spectaculaire lucht… maar hoe belicht je die?
Nikon D80 • ISO 100 • f/9 • 1/160 @ 85mm.
De belichting
De grootste moeilijkheid bij het fotograferen van een zonsondergang is de belichting. De meter van de camera wil een gelijkmatige belichting tussen voorgrond – bijvoorbeeld het strand – en achtergrond – de rode bal in de lucht, met als resultaat dat er eigenlijk niets goed is: de zon is overbelicht en de voorgrond is onderbelicht. De camera op de automatische belichtingsstand zal hier dus niet helpen, je zult zelf moeten ingrijpen. Om die ondergaande zon goed belicht te krijgen zal je moeten onderbelichten. Hoe je dat instelt verschilt per camera, je zult in ieder geval naar een handmatig stand toe moeten. Bij een camera in de P- S- of A-stand is er altijd een manier op de camera om onder of over te belichten met de belichtingscompensatie. Weet je niet hoe je die moet veranderen? Kijk in je handleiding!
Nikon D80 • ISO 100 • f/9 • 1/320 @ 85mm.
Compensatie
Begin met de compensatie op -1 te zetten. Als dat niet genoeg is probeer je -1.3 of -1.6 of nog meer. De truc is door meerdere opnamen met verschillende instellingen op de juiste belichting uit te komen. Doordat er wordt onderbelicht om het licht van de zon goed te krijgen, worden de onderwerpen op de voorgrond onderbelicht. Daar kun je gebruik van maken door die onderwerpen als zwarte silhouetten af te beelden. De foto krijgt er meer kracht door. Beknibbel niet op de hoeveelheid foto’s die je neemt: opslagruimte in de vorm van kaartjes voor je camera is goedkoop. Blijf doorgaan met fotograferen en speel met de belichtingen. Zoveel tijd heb je ook weer niet: een zonsondergang is in een half uurtje voorbij. Kijk voortdurend naar het resultaat op het lcd-scherm en let daarbij op het histogram: zorg dat het histogram niet helemaal tegen de rechterkant aanzit, want dan is de foto overbelicht en zit je met een uitgebeten lucht en zon en om die zon gaat het nu juist. Omdat het zonlicht steeds zwakker wordt, worden de belichtingstijden langer, zodat je ofwel de camera moet ondersteunen door hem op een muurtje zetten of op een statief om nog een scherpe foto te krijgen. Je kunt natuurlijk ook de ISO-waarde hoger zetten.
Nikon D700 • ISO 800 • f/5.6 • 1/320 @ 135mm.
Tips
Wat laatste tips: zoom eens flink in op die zon! Bij een groothoek instelling heb je misschien een hele mooi lucht, maar is de zon een stipje… Inzoomen dus met een flinke zoomlens.
En blijf fotograferen ook als de zon al onder is, de kleuren blijven nog wel een tijdje mooi, en de zon schijnt nog steeds tegen de wolken aan…
Vergeet niet je belichtingscompensatie terug te zetten nadat je klaar bent, zodat je de volgende keer niet meteen begint met een onderbelichte foto!
Nikon D700 • ISO 400 • f/11 • 1/160 @ 135mm.
Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.
