Dit is deel 3 van Kleurmanagement in Lightroom. Deze keer gaat het om het maken van een zo mooi mogelijke print. Deel 1 van deze serie vind je HIER, deel 2 HIER. (H.F.)
Afdrukken in Lightroom
Hoewel foto’s in dit tijdsgewricht voornamelijk op een scherm of schermpje worden bekeken, is een print het mooiste doel voor een foto. Een mooie print, die al of niet ingelijst aan de muur komt te hangen. Of beter nog, die in een beperkte oplage verkocht wordt, door uzelf of door een galerie. Ja echt, het doel van de foto is een mooie print.
Voor het het maken van een mooie afdruk van een foto in Lightroom hoeft u eigenlijk weinig extra’s te doen, dan in de module Ontwikkelen uw foto zo mooi mogelijk maken. Als de foto naar zin is op uw gekalibreerde scherm, is ontwikkeld en verscherpt, dan gaat u naar de module Afdrukken.
Module Afdrukken
De instellingen voor afdrukken verschillen natuurlijk per printer, maar het belangrijkste onderdeel – kleurmanagement – is altijd hetzelfde: U print naar een specifieke printer/papier-combinatie. Voor die combinatie heeft u een printerprofiel nodig. Die profielen kunnen afkomstig zijn van de printerfabrikant, die ook papier levert. In dit voorbeeld een Epson Stylus Photo R2400. Epson levert zelf allerlei soorten papier: glanzend, mat, fine art papier, enzovoort. U kunt, als u niet tevreden bent met de profielen die Epson voor hun eigen papier levert, zelf profielen maken. Er zijn van andere fabrikanten ook prachtige papiersoorten te koop, Hahnemühle, Innova, Ilford om er maar een paar te noemen. Ook die fabrikanten leveren veelal profielen voor een specifieke printer/hun papier-combinatie. Alleen als u profielen heeft kunt u betrouwbare prints maken. Mocht een fabrikant geen profielen leveren, dan zit er weinig anders op dan zelf een profiel te maken.
LET OP! • Printen zonder profielen Eerder op dit blog schreven we over het printen zonder (eigengemaakte)profielen, gewoon hoe de printerdriver een en ander zou afdrukken. Dat kan ook. Experimenteer met uw eigen printer, door een print te maken op de manier van Beheerd door printer en door te kiezen voor het printen met profielen. Vergelijk de resultaten en kies voor een werkwijze met het mooiste, beste resutaat.
De printerdriver
Het goed instellen van de printerdriver – de software die de printer bestuurt en er voor zorgt dat de kleuren van de foto worden omgezet naar de kleuren van de printer – is cruciaal voor een goede afdruk. Er zijn een paar essentiële onderdelen om in de printerdriver in te stellen:
- De papiersoort waarop u gaat printer,
- De kwaliteit waarin u gaat printen (bijvoorbeeld bij Epson kan dat zijn Fijn, Foto, Beste Foto en FotoRPM, deze instellingen bepalen hoe gedetailleerd de printer moet printen) en
- Kleurmanagement UIT!
Kleurmanagement uit? Ja, want u laat Lightroom, samen met een profielen de kleurmanagement voor hun rekening nemen. U wilt niet dat er tijdens het printen in de printerdriver nog met de kleuren gerommeld wordt.
Eerst zult u er dus voor moeten zorgen dat de kleurmanagement uit staat. Dat is niet altijd meteen te vinden. In de printerdriver onder Windows 7 van bijvoorbeeld de Epson R2400 zult u er in de dialoog naar moeten zoeken. In de dialoog voor printen kiest u voor Kleurenbeheer bij ICM voor Uit (Geen kleuraanpassing). Voor printers van andere merken zult u moeten zoeken waar de uitknop zit. Bij Epson vindt u de instelling onder Geavanceerd.
Als u op de Macintosh in Lightroom heeft gekozen voor het printen met profielen, dan hoeft u in de printdialoog kleurmanagement niet uit te zetten. Dat gebeurt automatisch. Check het in ieder geval altijd voordat u op Druk af klikt.
In het deelvenster Afdruktaak bepaalt u de Afdrukresolutie. 240 ppi staat standaard aan, maar u kunt zelf een eigen resolutie invoeren. Voor een Epson R2400 of de Epson 3880 is een goede keuze 360 ppi, omdat resolutie waarop deze printer afdrukken 2880 is, of in een iets lager kwaliteit 1440. 360 ppi is dan één kwart van die 1440, of bij allerbeste kwaliteit één achtste. Bij Afdruk verscherpen is Standaard een prima keuze, deels heeft dat te maken met uw eigen smaak, echter, teveel verscherpen van een foto maakt hem er niet mooier op. Deze verscherping kunt u niet van te voren zien, omdat hij tijdens het printen wordt toegepast. Glanzend of Mat kiest u op basis van uw papierkeuze. Deze verscherping is specifiek voor bij het printen. In de module Ontwikkelen zult u zelf al verscherpen hebben moeten toepassen. Vervolgens komt u bij het onderdeel Kleurbeheer.
Als u bij Kleurbeheer nog geen profiel heeft gekozen, staat de instelling op Beheerd door printer. Dat wilt u niet, u wilt dat Lightroom en een profiel het kleurbeheer doet. Als het profiel dat u wilt gebruiken nog niet in de lijst staat, scrollt u naar Overige…
Nadat u Overige heeft gekozen verschijnt de dialoog Profielen kiezen. Vink hier de profielen aan die u wilt gaan gebruiken. In dit geval SPR2400 PremLuster BstPhoto.icc, het profiel voor de Epson R2400 waarin Premium Luster-papier gebruikt wordt. Op de Macintosh (niet beschikbaar bij Windows) zet u nog 16-bits uitvoer aan, omdat er dan een bestand met grotere kleuromvang – meer kleuren – naar de printer wordt gestuurd, met als waarschijnlijk resultaat een betere print.
In feite bent u nu klaar om af te drukken. Klik op de knop Printer en check voor de zekerheid nog een keer of de printerinstellingen goed staan. OK? Print!
Check check…
Mooi geworden? Ja? Dan staat uw beeldscherm goed afgeregeld, en heeft u de instellingen allemaal goed gedaan. Als de kleuren echter nergens op lijken, dan staan de instellingen hoogstwaarschijnlijk niet goed. Misschien staat kleurmanagement in de printerdriver nog aan of heeft u een fout profiel gekozen. De mogelijkheden zijn legio. Loop ze allemaal nog een keer na.
- Kleurmanagement uit in de printerdialooginstellingen.
- Checken welk papier u in uw printer hebt.
- In het deelvenster Afdruktaak kiezen voor het profiel dat bij dat papier hoort.
- Na het kiezen voor Printer in het deelvenster Afdruktaak, kijkt u of de printinstellingen staan op het papier en de printkwaliteit die horen bij het gekozen profiel.
Opnieuw printen met de juiste instellingen, hopelijk zijn de kleuren nu wel goed, maar vindt u de afdruk te donker, toch veel donkerder dan op uw beeldscherm…. Wat nu?
Te donker…
Aaaiaiai… uw print is te donker. Of beter gezegd: u vindt de print te donker. ‘Mijn print is te donker’ is de meest gehoorde klacht over de print die uit een printer komt rollen. Of die afdrukken nou wel of niet te donker zijn… er kan lang over gediscussieerd en zelf van mening over verschild worden.
Er zijn een aantal redenen die er voor kunnen zorgen dat de indruk bestaat dat de print te donker is. Het gaat om het licht dat uw beeldscherm uitstraalt en/of het licht waaronder u uw print bekijkt. Als uw beeldscherm heel helder, misschien veel te helder, staat afgesteld, dan zijn uw prints gegarandeerd te donker. U bekijkt uw prints waarschijnlijk onder veel gedempter licht. Het ligt er dus ook aan onder welk licht u uw prints bekijkt. Fel zonlicht? Niet zo fel kunstlicht? Bij fel zonlicht ziet die print er ineens heel anders uit.
Stel eerst uw monitor bij het kalibreren eens minder helder af, 90 cd/m2 of iets dergelijks. Kijk dan nog eens naar de foto in de module Ontwikkelen. Misschien moet u hem nu wel wat lichter zetten. Ga eens na onder welk licht u een foto gaat beoordelen. Dat moet eigenlijk dezelfde lichtintensiteit hebben als dat van uw beeldscherm. Als u die twee – uw beeldscherm en het licht waaronder u uw foto bekijkt – op elkaar afstemt, dan is de print in bijna alle gevallen goed van licht en donker.
Als de print dan nog te donker is, dan zit er nog maar een ding op: u kunt in het deelvenster Afdrukken Afdrukaanpassing aanvinken en gaan schuiven met de schuifregelaar Helderheid en Contrast. Door Helderheid en Contrast naar rechts te schuiven wordt uw print helderder, en contrastrijker. Misschien precies wat u wilde. De juiste instellingen zult u met trial and error moeten uitproberen, want u ziet het resultaat pas als de print gemaakt is.
Mijn voorkeuren gaan in eerste instantie in ieder geval uit naar het minder helder zetten van het beeldscherm en goed beoordelingslicht.
Dit is deel drie van een serie blogposts over kleurmanagement in Lightroom. Het is afkomstig uit het boek Kleurmanagement, betrouwbare kleuren van invoer tot uitvoer.
Over de module Printen in Lightroom is veel meer te lezen in het boek Bewuster en beter werken met Adobe Photoshop Lightroom van Pieter Dhaeze en Hans Frederiks.
Meer lezen? Koop dan de boeken bij de uitgever of je favoriete (online)boekhandelaar.
Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.
