Panorama's in de architectuurfotografie

Zo af en toe komt een ruimtelijk panorama in de architectuurfotografotografie best van pas, bijvoorbeeld om gebouwen in een landschap te vatten. In mijn boek Focus op Fotografie: Architectuurfotografie besteed ik aandacht aan dit onderwerp.

Verschillende systemen werken met verschillende beeldverhoudingen. Vlakfilm voor technische camera’s heeft een 5:4-verhouding. Middenformaatcamera’s voor film werden gemaakt met de volgende verhoudingen: 6:4,5, 6:6, 6:7, 6:8, 6:9, 6:12 (1:2) en 6:17. Op technische camera’s kon je met rolfilmachterwanden op bijna al deze formaten werken met een enkel systeem. Digitaal middenformaat en het veel kleinere Micro Four Thirds-systeem hebben een 4:3-verhouding. Kleinbeeld en full-frame, digitaal kleinbeeld, gebruiken 2:3. Dat wil niet zeggen dat je aan die beeldverhoudingen vastzit. Digitale camera’s kunnen vaak ook worden ingesteld op 5:4, 1:1 en 9:16. Dat laatste is een standaardverhouding voor video. Welke verhouding het mooiste is, hangt helemaal af van de compositie en die hangt ook weer af van het project dat je fotografeert.

panorama in de architectuurfotografie — Twee liggende opnamen die aan elkaar zijn gestitcht om de bijzondere vorm van het sedumdak, de terrassen en de corridor met elkaar te verbinden. Funen Blok K, Amsterdam. Architect: NL Architects.

Vierkante formaten hebben iets heel klassieks en met de juiste compositie kan dat heel mooi werken. Een langgerekt gebouw of een straatbeeld met veel lucht en voorgrond, kan daarentegen veel krachtiger worden als je boven en onder wat afsnijdt en het beeld presenteert in een 9:16- of 1:2-verhouding. Door een meer panoramische verhouding te kiezen, leg je niet alleen meer focus op het onderwerp, maar oogt het beeld tegelijk ook ruimtelijker. Niet voor niets zijn bioscoopformaten nog breder dan 9:16.

Stitch dat beeld

Een panoramaopname kun je op meerdere manieren maken. De meest simpele is om de opname met een flinke groothoek te nemen en het beeld daarna te croppen naar een panoramisch formaat. Een andere optie is door de camera te roteren en een reeks opnamen te maken die daarna aan elkaar geplakt worden. Sommige camera’s kunnen dit met jpeg-opnamen zelfs in de camera. Voor serieuzer werk is het natuurlijk beter om dit met raw-bestanden in de nabewerking te doen. Dat kan bijvoorbeeld met Photoshop met de ‘photo merge’-functie, maar het kan ook met gespecialiseerde panoramasoftware als PTGui.

Een derde optie is om de verstelmogelijkheden van shiftobjectieven te gebruiken. Door van zuid met PanFact bewerkt30x8 twee opnamen te maken waarbij het objectief naar links en naar rechts versteld is en die te stitchen, krijg je ook een breder opnameformaat. Beide methoden, roteren van de camera en stitchen van geshifte opnamen, zorgen voor grotere bestandsformaten, terwijl het croppen van een beeld juist zorgt voor een verlies van pixels.

De resultaten die je met deze twee methoden – roteren en shiften – krijgt, verschillen. Bij het roteren van de camera verandert eigenlijk bij ieder beeldje het perspectief een beetje. Horizontaal gezien wordt alles naar de rand van het beeld toe kleiner en als de camera niet waterpas heeft gestaan, zal ook de horizon rond gaan lopen. Bij een geshift beeld krijg je daarentegen het effect alsof je met een extreme groothoek hebt gefotografeerd. Alles aan de randen van het beeld krijgt meer perspectivische vertekening en oogt uitgerekt in horizontale richting. Het een is niet per se beter dan het ander. Het hangt af van het onderwerp welke techniek een mooier resultaat oplevert.

Vierkant

Stitchen is overigens niet alleen een techniek die handig is om panorama’s mee te maken. Met twee horizontale opnamen boven elkaar kun je een bijna vierkante foto maken waarmee je meer in beeld krijgt dan met een enkel shot. Met drie staande opnamen naast elkaar kun je een beeld maken dat bijna twee keer zo veel pixels heeft als je camera en met een grotere beeldhoek dan het objectief heeft.

Dit artikel is afkomstig uit het boek Architectuurfotografie. Een eerder artikel uit dit boek Wanneer is een foto een architectuurfoto? vind je HIER. Een interview met de auteur van het boek kun je HIER lezen. Alle artikelen over het boek vind je HIER. Architectuurfotografie is zoveel meer dan het vastleggen van een gebouw. Je wilt het karakter van het gebouw verrijken door het onder ideale omstandigheden te fotograferen met de beste beeldkwaliteit. Vaardigheden zoals beheersing van het licht, de locatie, het perspectief, het standpunt, de compositie en het begrijpen van de visie van de architect zijn daarbij cruciaal. In het boek Architectuurfotografie neem ik je mee langs onderwerpen, gebouwen, landschappen en interieurs.

Koop hier het boek Focus op Fotografie: Architectuurfotografie