Windows 10 is een prachtig besturingssysteem, met veel geavanceerde en (soms) verborgen functionaliteiten. Het ExpertHandboek Windows 10 zet de meest relevante van deze functionaliteiten op een rijtje en ontsluit ze voor de lezer. We geven een voorproefje uit het boek: Schijfcompressie in Windows 10 instellen. (Ondertussen is er een nieuwe versie van Windows: Windows 11.  Wil je daar alles over weten? Lees dan het Handboek Windows 11.)

Schijfcompressie in Windows 10

Windows 10 biedt net als zijn voorgangers de mogelijkheid om bestanden en mappen die zijn opgeslagen op NTFS-schijven automatisch te comprimeren. Dit wil zeggen dat de bestanden worden gecodeerd, zodat ze minder schijfruimte in beslag nemen. Het comprimeren wordt gedaan door in bestanden te zoeken naar herhaalde patronen van binaire nullen en enen. Door deze te vervangen door een kortere code, kan worden bereikt dat het bestand kleiner wordt.

Voordat een gecomprimeerd bestand kan worden gebruikt, moet het natuurlijk wel worden gedecodeerd. Dit doet Windows ook automatisch. Als u een gecomprimeerd bestand bijvoorbeeld kopieert naar een USB-stick die niet gecomprimeerd is, zorgt Windows er automatisch voor dat de uitgepakte versie op de USB-stick wordt geplaatst. Het bestand is dan zonder problemen of verdere behandeling op andere computers te gebruiken.

Herhaalde patronen voor schijfcompressie

Hoe meer herhaalde patronen in een bestand worden gevonden, hoe beter het gecomprimeerd kan worden. Tekstbestanden kunnen vaak wel tot 90 procent worden verkleind. Maar bijvoorbeeld videobestanden, JPEG-foto’s of uitvoerbare bestanden maar enkele procenten. Hier is dus veel minder winst te behalen. De mate van compressie is daarmee sterk afhankelijk van het bestandstype en de inhoud van het bestand. Fabrikanten rekenen vaak met een gemiddelde (en naar ons idee: behoorlijk optimistische!) compressiefactor van 1:2. Dit houdt in dat bestanden circa 50 procent gecomprimeerd kunnen worden.

Schijfcompressie in Windows 10 instellen

Het instellen van compressie voor schijven en mappen is erg eenvoudig:

1. Open Verkenner of het venster Deze pc en selecteer de map die u wilt comprimeren. Als u een compleet schijfstation wilt comprimeren, selecteer dan de gewenste schijf.
2. Klik met de rechtermuisknop en kies Eigenschappen.
3. Selecteer het tabblad Algemeen. Om een schijfstation te comprimeren plaatst u direct op het tabblad een vinkje voor de optie Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen. U hoeft dit dan uiteraard niet meer te doen voor alle afzonderlijke mappen op de schijf. Om een enkele map te comprimeren klikt u op de knop Geavanceerd en selecteert u de optie Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken.
4. Geef daarna aan of alleen de huidige map gecomprimeerd moet worden of ook submappen van de huidige map. Dit laatste is de aanbevolen instelling.

Het comprimeren van de bestanden kan enige tijd in beslag nemen, vooral als de map veel bestanden bevat of bestanden die lastig te comprimeren zijn (foto- en videobestanden, uitvoerbare bestanden). Het comprimeren van schijfstations en mappen is met de huidige omvang van vaste schijven (honderden gigabytes of enkele terabytes) steeds minder vaak nodig. Voor computers met een kleinere vaste schijf die bovendien niet makkelijk te vervangen of uit te breiden is – zoals een laptop of tablet – kan het een uitkomst zijn.

Niet gelijktijdig comprimeren en versleutelen • Onder de mogelijkheid een map te comprimeren ziet u de optie Inhoud versleutelen om gegevens te beveiligen. Hiermee beveilig je gegevens in een map tegen onbevoegd inzien. Een map kan niet gelijktijdig gecomprimeerd of versleuteld worden. Het is het een of het ander. De opties sluiten elkaar uit.

Vrije ruimte blijft nodig

Een schijf die veel gecomprimeerde bestanden bevat, heeft overigens wel degelijk een bepaalde hoeveelheid vrije ruimte nodig. Dit is nodig om de tijdelijke bestanden op te slaan die tijdens het in- en uitpakken van de bestanden worden gemaakt. Als er te weinig schijfruimte beschikbaar is, krijgt u een foutmelding en moet u eerst bestanden verwijderen (of verplaatsen naar een ander schijfstation) om ruimte vrij te maken.

In de Verkenner staan gecomprimeerde mappen en bestanden met blauw aangegeven, terwijl normale (niet-gecomprimeerde) bestanden in zwart staan weergegeven. Het is zonder meer mogelijk per map of bestand aan te geven of het gecomprimeerd moet worden of niet.

Een schijfstation kan dus zowel gecomprimeerde als niet-gecomprimeerde bestanden bevatten, elke mix is mogelijk.

Gebruik schijfcompressie met mate

Houd er rekening mee dat de algemene systeemprestaties achteruitgaan als u compressie inschakelt voor schijfstations of mappen. Het comprimeren en decomprimeren van de gegevens kost altijd tijd en computerkracht. U kunt bijvoorbeeld een map Archief maken met allerlei documenten en e-mails die u alleen wilt bewaren en zelden nodig hebt. Deze map is dan bij uitstek geschikt om te comprimeren.

De mappen Documenten, Afbeeldingen en Muziek die u dagelijks gebruikt, zijn minder geschikt om te comprimeren. Schijfstation C: waar Windows zelf op staat kkunt u niet comprimeren. Met de huidige omvang en prijzen van vaste schijven is compressie steeds minder noodzakelijk. Neem dit mee in uw overweging als u schijf- of bestandscompressie wilt gebruiken.

Wil je van dezelfde schrijvers tips en trucs lezen over Windows 10? Die vind je HIER.

Hans Frederiks

Hans Frederiks is journalist en fotograaf en hoofdredacteur van blog.computercreatief.nl. Hij schrijft over ontwikkelingen op het gebied van computers, van vormgeving op het web en print, en fotografeert al zijn hele leven lang. Zijn specialisaties zijn panorama’s, landschappen en podiumfotografie. Zijn blog vind je HIER, zijn boeken vind je HIER.