Ubuntu’ is een gebruiksvriendelijke én veelzijdig besturingssysteem, dat zich prima thuis voelt op een Raspberry Pi 4 en inmiddels ook 5. In dit artikel – afkomstig uit mijn boek Ontdek de Raspberry Pi – lees je wat Ubuntu precies is en hoe je het op een Raspberry 4 installeert. Hoe installeer je Ubuntu op een Raspberry Pi 4 of 5?

Ubuntu is een open-source besturingssysteem dat is gebaseerd op de Linux-kernel. Het is ontwikkeld door het bedrijf Canonical en biedt een gebruiksvriendelijke, veilige en betrouwbare computerervaring. Ubuntu is vooral bekend om zijn toegankelijkheid en het gemak van installatie, waardoor het een favoriete keuze is voor veel mensen die overstappen van andere besturingssystemen zoals Windows of macOS. En inmiddels voelt het zich ook prima thuis op de Raspberry Pi 4.

Vooraf geïnstalleerde software

Een van de handige kenmerken van Ubuntu is dat het een reeks nuttige vooraf geïnstalleerde softwarepakketten bevat die gebruikers direct na de installatie kunnen gebruiken. Een van deze softwarepakketten is LibreOffice, een volwaardig kantoorpakket dat vergelijkbaar is met Microsoft Office en bevat een tekstverwerker, een spreadsheet programma, een presentatieprogramma en meer. Naast LibreOffice biedt Ubuntu ook toegang tot duizenden andere gratis applicaties via de Ubuntu Software Store. Deze omvatten alles, van grafische bewerkingsprogramma’s zoals GIMP tot muziekspelers, e-mailclients, webbrowsers en zelfs games.

Varianten

Ubuntu komt in verschillende ‘smaken’, elk met een andere desktopomgeving om aan verschillende gebruikersvoorkeuren te voldoen. De standaardversie van Ubuntu gebruikt de GNOME-desktopomgeving, die een strakke, moderne look-and-feel biedt met een focus op gebruiksgemak en efficiëntie.

LTS

Een belangrijk kenmerk van Ubuntu is het onderscheid tussen de “LTS”- en de “gewone” releases. LTS staat voor “Long Term Support”, wat betekent dat deze versies gedurende een langere periode (meestal vijf jaar) ondersteuning en beveiligingsupdates ontvangen van Canonical. Deze versies zijn ideaal voor gebruikers die waarde hechten aan stabiliteit en betrouwbaarheid boven de nieuwste functies. Aan de andere kant hebben de ‘gewone’ of ‘niet-LTS’-releases een kortere ondersteuningsperiode van slechts negen maanden, maar ze bevatten de nieuwste versies van software en nieuwe functies. Deze versies zijn ideaal voor gebruikers die graag op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen en die bereid zijn om vaker hun besturingssysteem te upgraden.

Ubuntu op de Raspberry Pi

In het geval van de Raspberry Pi biedt Ubuntu een volledig functionele desktopomgeving met een laag resourcegebruik, wat het ideaal maakt voor dit platform. Of je nu een webserver wilt opzetten, wilt programmeren in Python, of gewoon wilt surfen op het web, met Ubuntu op je Raspberry Pi ben je klaar voor de taak. Het maakt daarbij weinig uit of je nu een doorgewinterde Linux-gebruiker bent of nieuw in de wereld van opensourcebesturingssystemen: Ubuntu biedt een uitstekende balans tussen gebruiksgemak, functionaliteit en betrouwbaarheid. Met een actieve en ondersteunende gemeenschap en een schat aan gratis beschikbare software, biedt Ubuntu je de tools die je nodig hebt om het meeste uit je Raspberry Pi te halen.

Hoe installeer je Ubuntu op een Raspberry Pi 4 of 5?

Prik een lege microSD-kaart en een netwerkkabel die verbonden is met je thuisnetwerk in je uitgeschakelde RPi en sluit muis en toetsenbord aan. Schakel de Raspberry Pi 4 (mag sinds kort ook de 5 zijn, Ubuntu is vanaf versie 23.10 compatibel met de meest recente RPI) in en wacht tot de installatietool gedownload en gestart is. Klik hierin op SELECTEER OS (je kunt de taal van de tool desgewenst naar Nederlands wijzigen met de knop achter Language). Klik vervolgens op Other general-purpose OS (hier wordt het dan toch weer Engelstalig) en vervolgens op Ubuntu. De ervaring leert dat de LTS-versie het meest stabiel is, kies nu dus voor – op moment van schrijven – Ubuntu Desktop 22.04.2 LTS (64-bit). En dan vanzelfsprekend de variant bedoeld voor modellen met meer dan 2 GB RAM aan boord. Voor de Pi 5 moet je de meest recente (en dus niet LTS-versie) kiezen.

Klik op KIES OPSLAGAPPARAAT en selecteer bijvoorbeeld je (micro) SD-kaart (of een aan USB 3 gekoppeld opslagmedium als bijvoorbeeld een SSD). Na een klik op SCHRIJF wordt de zaak geïnstalleerd, waarbij je na configuratie kunt genieten van een volledige Ubuntu-omgeving inclusief vooraf geïnstalleerde software. Dit biedt allemaal net wat meer mogelijkheden dan het standaard RPi-OS dat vooral op ontwikkeling en educatie gericht is. De andere hierna besproken OS’en en pakketten installeer je op dezelfde manier en de installatie ervan bespreken we verder dus niet meer.

Internetverbinding

Overigens: na de installatie herstart je Raspberry Pi 4, waarna Ubuntu gestart wordt. De allereerste keer dat je dit doet moet je nog een wizard doorlopen en wat vragen beantwoorden. Je configureert hier het OS dus, inclusief het aanmaken van gebruikersaccounts, selecteren van software en meer. Soms – afhankelijk van de gemaakte keuzes – kan die configuratie flink wat tijd kosten. Geen paniek dus als je op een bepaald punt in de wizard een uurtje moet wachten. In dat geval moeten er grote bestanden gedownload en uitgepakt worden, en voor gebruik gereedgemaakt. Vanzelfsprekend vindt dit festijn maar één keer – direct na de eerste start dus – plaats. Alle volgende keren start Ubuntu snel en zonder ‘gezeur’ op.

Belangrijk: zorg dat de netwerkkabel naar je thuisnetwerk tenminste bij die eerste start is ingeprikt, anders gaat het helemaal mis! Sowieso is het een goed idee om voordat je je RPi aanzet om te gebruiken, bij elk geïnstalleerd besturingssysteem de netwerkkabel eerst inprikt. De Raspberry Pi 4 heeft van huis uit namelijk geen klok aan boord, en de tijd wordt elke start via een zogeheten NTP-server van internet gehaald.

Ontdek de Raspberry Pi

Ontdek de eindeloze mogelijkheden van de Raspberry Pi! In het boek Ontdek de Raspberry Pi nemen we je mee op een boeiende reis door de wereld van deze krachtige en veelzijdige minicomputer. Of je nu een beginner bent die net begint met experimenteren of op zoek bent naar inspirerende voorbeelden, dit boek biedt een gedetailleerde en praktische gids om het meeste uit je Raspberry Pi te halen.

Leer de verschillende versies van de Raspberry Pi kennen en ontdek welke het beste bij jouw behoeften past. We duiken in de installatie en configuratie van diverse besturingssystemen en laten je zien hoe je je Raspberry Pi kunt gebruiken als een betaalbaar alternatief voor een desktop-pc. Ook lees je hoe je een SSD kunt aansluiten.

Daarnaast maak je kennis met inspirerende voorbeeldprojecten die je kunt realiseren met een ‘losse’ Raspberry Pi. Van het bouwen van een mediacenter tot het opzetten van een gameconsole, je zult versteld staan van de mogelijkheden. Duik in de wereld van de Raspberry Pi en laat je creativiteit de vrije loop! Tot de behandelde onderwerpen behoren:

• Kennismaking, aanschaf en benodigdheden
• Besturingssysteem kiezen, installeren en gebruiken
• SSD aansluiten op de Raspberry Pi 4
• Leren programmeren met Scratch
• Mediacenter maken met Volumio
• Arcadekast bouwen met RetroPie
• Accessoires voor de Raspberry Pi
• Een overzicht van inspirerende voorbeeldprojecten

Ronald Smit

Ronald Smit kan dankzij een combinatie van een elektronica- en een journalistieke opleiding (afstudeerrichting radio en nieuwe media) technische zaken op een heldere en eenvoudige manier uitleggen. Zijn jarenlange schrijfervaring voor onder meer Computer Idee geeft u al snel de ‘aha-erlebnis’ waar u wellicht al zo lang naar op zoek was. En wordt het dan toch allemaal wat ingewikkeld, dan loodst hij de lezer snel en zeker langs eventuele barrières en valkuilen. De boeken van Ronald vind je hier.