Ook in de architectuur heeft de dronefotografie – welhaast vanzelfsprekend – z’n intrede gedaan. Wat – letterlijk – tot nieuwe perspectieven leidt. In mijn boek Focus op Fotografie: Architectuurfotografie leg ik uit wat er zoal mogelijk is.
Is fotografie vanaf de grond of een ander gebouw niet hoog genoeg, dan moet je de lucht in. Dat kan met een vliegtuig of een helikopter. Voor grote projecten en infrastructuur werkt dat prima. Boven stedelijke gebieden mag je echter niet heel laag, waardoor het lastig is om een mooi perspectief op een kleiner gebouw te krijgen. Een drone is hier ideaal voor. Voor een overzichtsfoto van een gebouw is enkele tientallen meters hoogte vaak al meer dan genoeg, en zo laag mag je niet met een helikopter of vliegtuig. Een voordeel van drones boven het huren van een helikopter of vliegtuig is dat je er een gebouw gemakkelijk vanuit vrijwel iedere hoek mee kunt vastleggen en dat je drones perfect stil kunt laten hangen voor panoramafoto’s of om bijvoorbeeld opnamen te bracketen. Een nadeel is dat lichte en betaalbare drones gebruikmaken van een camera met een kleine sensor. De beeldkwaliteit is hierdoor minder dan je vanuit een vliegtuig of helikopter met een full-framecamera kunt krijgen. Drones met een full-framecamera kosten een veelvoud van een gemiddelde consumentendrone. Ook moeten ze aan strengere regels voldoen en moet je er extra voor gecertificeerd zijn.
Voor architectuurfotografie is een antwoord op de vraag ‘wat is een goed statief?’ misschien nog wel belangrijker dan ‘reguliere’ fotografie. In mijn boek Focus op Fotografie: Architectuurfotografie leg ik uit waar je op moet letten bij statieven.
Een goed statief is onontbeerlijk bij architectuurfotografie. Belangrijk is dat het statief goed stijf is, zodat het doet wat het moet doen: zorgen dat je opnamen kunt maken zonder beweging of trillingen in de camera. Met een zwaarder statief bereik je dat eerder dan met een licht, maar er zijn ook goede lichte statieven. Om te weten hoe goed je statief is kun je de torsiestijfheid ervan testen. Zet daarvoor het statief op zijn maximale hoogte, pak twee poten bovenaan vast en probeer ze eens naar links en rechts te duwen. Bij een goed statief zal dit nauwelijks gaan. Bij minder goede statieven zie je de kop hierdoor een beetje meedraaien. Dat betekent dat het statief flexibel is en dat is niet wat je wilt.
Welk systeem het statief heeft om de poten te vergrendelen maakt niet uit, dat is persoonlijke voorkeur. Wat wel fijn is om te hebben is een verstelbare middenzuil. Hierdoor kun je de camera gemakkelijk iets hoger of lager zetten zonder alledrie de poten te moeten verstellen. Die kan echter wel in de weg zitten als je de camera heel laag boven de grond wilt zetten. Daarom is het prettig als die zuil deelbaar is of vervangen kan worden door een kort exemplaar.
Vraagt u zich wel eens af ‘wanneer is een foto een architectuurfoto’? Dan geef ik hieronder antwoord op deze vraag. Een artikel gedestilleerd uit mijn boek Focus op Fotografie: Architectuurfotografie.
Aangeven wanneer een foto een architectuurfoto is, is bijna net zo lastig als aangeven waar het domein van de architectuur begint en ophoudt. Architectuur beperkt zich niet tot gebouwen die door een architect zijn ontwerpen. Natuurlijk zit achter vrijwel ieder gebouw een ontwerp. Dat ontwerp kan van een bouwheer uit de renaissance zijn of van een modern architectenbureau. Maar het ontwerp kan ook het resultaat zijn van een lange bouwtraditie, van ervaring die van generatie op generatie is overgedragen. In die laatste categorie passen bijvoorbeeld traditionele lemen hutten in Afrika, maar ook iets nieuwer – houten blokhutten in Alaska. Dit soort bouwwerken komt dus meestal tot stand zonder inbreng van een architect.
Tegenwoordig komt ook steeds meer nieuwbouw prefab uit een fabriek. Soms is daar wel een ontwerp voor gemaakt door een architect, en soms ook niet. Maar ook als aan die woningen geen architect te pas is gekomen, dan nog worden die woningen ingepast in een groter stedenbouwkundig ontwerp. Aan de andere kant houden ook gerenommeerde architecten zich regelmatig bezig met objecten die op het eerste gezicht niet tot het domein van de architectuur lijken te horen. Bijvoorbeeld de landschappelijke inrichting compleet met kassen tot straatmeubilair en van deurgrepen en lichtschakelaars tot stoelen en tafels. Het mag duidelijk zijn dat de architectuur geen heldere begrenzing heeft.
Boulevard Scheveningen. Architect: Manuel De Solà-Morales.
Iedereen die weleens een gebouw fotografeert, loopt tegen dezelfde moeilijkheden aan. Waarom krijg je het niet zo indrukwekkend op de foto als het in werkelijkheid is? Waarom staan de lijnen niet mooi recht? Waarom lijkt het gebouw vlak en plat in plaats van driedimensionaal? Waarom is de lucht zo saai? Voor al deze moeilijkheden geeft doorgewinterde architectuurfotograaf Jan Paul Mioulet de oplossing in zijn boek ‘Architectuurfotografie’. Dat biedt bovendien ideeën en inspiratie waar zowel vrijetijdsfotografen als professionals hun voordeel mee kunnen doen. Na het lezen van dit boek maak je betere architectuurfoto’s.
Waarom heb je het boek geschreven? Jan Paul Mioulet: ‘In Nederland was er geen goed educatief boek over architectuurfotografie. De buitenlandse boeken die ik zelf heb, zijn alweer een stuk ouder, verouderd zelfs. Voor mijzelf was het ook een interessante reis, omdat ik als fotograaf puur visueel bezig ben. Het schrijven van het boek heeft me gedwongen om alles onder woorden te brengen wat ik de afgelopen drie decennia als fotograaf heb ontdekt en gedaan. Waarom fotografeer ik op deze manier, waarom kijk ik zo naar architectuur? De antwoorden op die vragen zijn, denk ik, ook interessant voor anderen die met deze vorm van fotografie bezig zijn. De interviews met collega-architectuurfotografen geven weer een andere kijk op architectuurfotografie, zodat je een goed beeld krijgt van de breedte van het vak.’
Opname met ND1000 filter om rimpelingen in het water te verminderen en beweging in de lucht te creëren. Theater De Stoep, Spijkenisse. Architect: UNStudio.
Wat staat er in het boek, hoe is het opgebouwd? JPM: ‘Het begint met een poging om een antwoord te geven op wat architectuurfotografie is. Daarna leg ik alle stappen en mogelijkheden uit die je als architectuurfotograaf tegenwoordig kunt benutten om tot een ideale foto te komen. Er staan ook interviews in met andere fotografen en als je die goed doorleest, kom je weer andere meningen en visies tegen. Daar is dus geen eenduidig, alomvattend antwoord op te geven. Maar je krijgt wel ideeën en inspiratie. Het is een mooi startpunt om je eigen mening te vormen. Het tweede deel van het boek bevat veel informatie over waar je op moet letten qua techniek en licht en compositie en wat je kunt doen om betere foto’s te maken. Verder staan er veel mooie foto’s in, zowel van mij als van collega’s, die als inspiratiebron kunnen dienen.’
Robert Theunissen werkte gedurende 22 jaar als hoofdredacteur voor diverse fotobladen. In 2011 zette hij het blad SHUTR op, dat ideeën en inspiratie bood voor fotografen en beeldliefhebbers. Tegenwoordig publiceert hij voor diverse media, schrijft teksten, begeleidt boekproducties en publicaties, organiseert evenementen en doet PR voor diverse opdrachtgevers.
